- Home
- Std 11
- Mathematics
यदि $a$ व $b$ समीकरण ${x^2} - 3x + p = 0$ के मूल हैं तथा $c$ व $d$ समीकरण ${x^2} - 12x + q = 0$ के मूल हैं, जहाँ $a,\;b,\;c,\;d$ एक वर्धमान गुणोत्तर श्रेणी बनाते हैं, तब $(q + p):(q - p)$ का अनुपात है
$8 : 7$
$11 : 10$
$17 : 15$
इनमें से कोई नहीं
Solution
(c) माना समीकरण ${x^2} – 3x + p = 0$ के मूल $a,\;b$ हैं,
$\therefore $$a + b = 3,\;ab = p$
समीकरण ${x^2} – 12x + q = 0$ के मूल c, d हैं,
$\therefore $$c + d = 12,\;cd = q$
$a,\;b,\;c,\;d$ गुणोत्तर श्रेणी में हैं,
$\therefore $$\frac{b}{a} = \frac{d}{c}$$ \Rightarrow $$\frac{{a + b}}{{a – b}} = \frac{{c + d}}{{c – d}}$
$ \Rightarrow $$\frac{{{{(a – b)}^2}}}{{{{(a + b)}^2}}} = \frac{{{{(c – d)}^2}}}{{{{(c + d)}^2}}}$$ \Rightarrow $$1 – \frac{{4ab}}{{{{(a + b)}^2}}} = 1 – \frac{{4cd}}{{{{(c + d)}^2}}}$
$ \Rightarrow $$\frac{{ab}}{{{{(a + b)}^2}}} = \frac{{cd}}{{{{(c + d)}^2}}}$$ \Rightarrow $$\frac{p}{9} = \frac{q}{{144}}$
$ \Rightarrow $$\frac{p}{1} = \frac{q}{{16}}$$ \Rightarrow $$\frac{p}{q} = \frac{1}{{16}}$$ \Rightarrow $$\frac{{p + q}}{{q – p}} = \frac{{17}}{{15}}$.
ट्रिक : माना $a = 1,\;b = 2,\;c = 4,\;d = 8$, तब
$p = 2,\;q = 32$ $ \Rightarrow $ $(q + p):(q – p) = 17:15$.