- Home
- Standard 11
- Chemistry
નીચેના માટે તમે હરિયાળું વિજ્ઞાનનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરશો ?
$(a)$ પ્રકાશરાસાયણિક ધૂમ-ધુમ્મસ ઘટાડવા
$(b)$ ડ્રાયક્લિનિંગમાં હાઇડ્રોજનયુક્ત દ્રાવકનો અને ક્લોરિનયુક્ત બ્લીચિંગનો ઉપયોગ ટાળવા.
$(c)$ સાંશ્લેષિત ડિટરજન્ટનો ઉપયોગ ઓછો કરવો.
$(d)$ પેટ્રોલ અને ડીઝલનો વપરાશ ઓછો કરવા.
Solution
$(a)$ પ્રકાશ રાસાયણિક ધૂમ-ધુમ્મસને નિયંત્રિત કરવા અથવા તેના ઘટાડા માટેનો સૌથી સીધો અને સરળ ઉપાય એ છે કે
નાઇટ્રોજનના ઑક્સાઇડ અને હાઇડ્રોકાર્બનને વાતાવરણમાં ભળતા અટકાવવાં.
નીચેની કેટલીક પદ્ધતિઓનો અમલ કરવાથી નાઇટ્રોજનના ઑક્સાઇડ અને હાઇડ્રોકાર્બનને વાતાવરણમાં ભળતો ઓછો કરી શકાય,
$(i)$ વાહનોમાં સારી ગુણવત્તાવાળા ઉદ્દીપકીય રૂપાંતરકોનો ઉપયોગ કરવાથી હાનિકારક વાયુઓ બિનહાનિકારક વાયુઓમાં
રૂપાંતરિત થાય છે.
$(ii)$ વાતાવરણમાં ચોક્કસ સંયોજનોનો છંટકાવ કરી મુક્તમૂલક પેદા કરે છે જે મુક્તમૂલક સાથે જોડાઈ રહે છે અને
પ્રકાશરાસાયણિક ધૂમ્ર-ધુમ્મસના ઝેરી સંયોજનો બનાવે છે. તે પ્રતિક્રિયાઓ શરૂ કરે છે. ડાય ઇથાઇલ હાઇડ્રોક્સિ
લેમાઇન સંયોજન પ્રકાશરાસાયણિક ધૂમ્ર-ધુમ્મસ રોકવા માટે મળી આવે છે.
$(iii)$ કેટલાક વૃક્ષો જેવા કે પીનસ, જુનીપેરસ, પાયરસ અને ઇર્ટિસ કે જે નાઇટ્રોજનનું ઑક્સાઇડનું ચયાપચન કરી શકે છે.
$(b)$ કપડાના પ્રાયક્લિનમાં વપરાતા સંયોજનો દ્રાવકો સામાન્ય રીતે ક્લોરિનયુક્ત હોય છે જે કેન્સરજન્ય હોય છે.
ક્લોરિન-યુક્ત સંયોજનોને બદલે જે સંયોજનો પ્રવાહી કાર્બન ડાયૉક્સાઇડ સાથે કામ કરી શકે તેની શોધ કરવી જોઈએ. કપડાને બ્લીચિંગ કરવા ક્લોરિનયુક્ત બ્લીચિંગના બદલે $H_2O_2$નો ઉપયોગ કરવાથી પરિણામ પણ સારું મળે છે અને તે નુકસાનકર્તા હાનિકારક નથી. પહેલા $Cl_2$ વાયુનો ઉપયોગ કાગળના બ્લીચિંગમાં થતો હતો. ક્લોરિન એ ખૂબ જ ઝેરી છે. તેના ઉપયોગને યોગ્ય ઉદ્દીપકની હાજરીમાં $H_2O_2$ દ્વારા બદલવામાં આવે છે.
$(c)$ સફાઈકામમાં સાંશ્લેષિત ડિટરજન્ટનો ઉપયોગ ઓછો કરવા શક્ય હોય તો વનસ્પતિ તેલમાંથી બનાવેલા સાબુનો ઉપયોગ
કરવો. વનસ્પતિ તેલ જૈવ-વિઘટનીય હોય છે જયારે ડિટરજન્ટ જૈવ-વિઘટનીય હોતા નથી.
$(d)$ પેટ્રોલ અને ડીઝલના બદલે $CNG$ અને $LNG$નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે કારણ કે તેઓ પ્રદૂષણરહિત ઇંધણ છે.
પેટ્રોલ અને ડીઝલની જગ્યાએ બીજા પદાર્થો જેવા કે હાઇડ્રોજન ઈથાઈલ આલ્કોહોલ વગેરેનો પણ ઉપયોગ કરી શકાય.
Similar Questions
સૂચિ$-I$ સાથે સૂચિ$-II$ને જોડો.
| સૂચિ$-I$ | સૂચિ$-II$ |
| $(a)$ $2 \mathrm{SO}_{2}(\mathrm{~g})+\mathrm{O}_{2}(\mathrm{~g}) \rightarrow$ $2 \mathrm{SO}_{3}(\mathrm{~g})$ | $(i)$ એસિડ વર્ષા |
|
$(b)$ $\mathrm{HOCl}(\mathrm{g}) \stackrel{\mathrm{h} \nu}{\longrightarrow}$ $\dot{\mathrm{O}} \mathrm{H}+\dot{\mathrm{Cl}}$ |
$(ii)$ ધૂમ્ર-ધુમ્મસ |
|
$(c)$ $\mathrm{CaCO}_{3}+\mathrm{H}_{2} \mathrm{SO}_{4} \rightarrow$ $\mathrm{CaSO}_{4}+\mathrm{H}_{2} \mathrm{O}+\mathrm{CO}_{2}$ |
$(iii)$ ઓઝોન ગાબડાં |
|
$(d)$ $\mathrm{NO}_{2}(\mathrm{~g}) \stackrel{\mathrm{h} v}{\longrightarrow}$ $\mathrm{NO}(\mathrm{g})+\mathrm{O}(\mathrm{g})$ |
$(iv)$ ટ્રોપોસ્ફિયરીક પ્રદૂષણ |
નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો જવાબ પસંદ કરો.
