ચોક્કસ ધાતુઓ પર $UV$ પ્રકાશ આપાત કરતાં કે ઘાતુઓને ગરમ કરતાં ઉત્સર્જાતા ઋણ વિધુતભારિત કણોની માહિતી આપો.
ચોક્કસ ધાતુઓ પર $UV$ પ્રકાશ આપાત કરતાં કે ઘાતુઓને ગરમ કરતાં ઉત્સર્જાતા ઋણ વિધુતભારિત કણોની માહિતી આપો.
ઈ.સ.$1887$ માં એવું જણવા મળ્યું કે યોગ્ય ધાતુ પર અલ્ટ્રાવાયોલેટ પ્રકાશ આપાત કરતાં કે યોગ્ય ધાતુઓને ઉંચા તાપમાને ગરમ કરતાં ધાતુમાંથી ઋણ વિદ્યુતભારિત કણો ઉત્સાર્જિત થાય છે.
આ જુદ્દી-જુદ્દી રીતે ઉત્પન્ન થયેલા કણો એક સમાન પ્રકૃતિ ધરાવે છે જેમને ઈ.સ. $1897$ માં જે.જે.થોમસને ઇલેક્ટ્રોન નામ આપ્યું અને દર્શાવ્યું કે ઇલેક્ટ્રોન દ્રવ્યનો મૂળભૂત, સાર્વત્રિક ઘટક છે અને ઈલેક્ટ્રોનની શોધ બદલ જે.જે.થોમસનને ઈ.સ.$1906$ માં ભૌતિકવિજ્ઞાન માટેનું નોબલ પારિતોષિક એનાયત કર્યું.
ઈ.સ.$1913$ માં અમેરિક્ન ભૌતિકશાસ્ત્રી આર.એ.મિલિકને તેલના બુંદ (ઓઈલ ડ્રોપ)ના પ્રયોગ પરથી ઇલેક્ટ્રોનનો વિદ્યુતભાર માપ્યો તો તેને જાણવા મળ્યું કે કોઈ પણ તેલના બુંદ પરના વિદ્યુતભારનું મૂલ્ય ${1.602}\times{10}^{19} C$ ના મૂલ્યના પૂર્ણાંક ગુબાંકમાં જ મળે છે. આમ, મિલિકને સ્થાપિત કર્યું છે વિદ્યુતભાર ક્વોન્ટાર્ઝડ હોય છે.
$\left(\frac{e}{m}\right)$ વિશિષ્ટ વિદ્યુતભારના મૂલ્ય પરથી ઇલેક્ટ્રોનનું દ્રવ્યમાન $(m)$ શોધી શકાય છે.
Similar Questions
ધાતુઓની વાહકતા માટે જવાબદાર કણો કયાં છે ?
ધાતુઓની વાહકતા માટે જવાબદાર કણો કયાં છે ?
વિશિષ્ટ વિદ્યુતભાર એટલે શું? તેનું સ્વીકૃત મૂલ્ય જણાવો.
વિશિષ્ટ વિદ્યુતભાર એટલે શું? તેનું સ્વીકૃત મૂલ્ય જણાવો.
નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો :
$(a)$ પ્રોટોન અને ન્યુટ્રૉનમાં રહેલા ક્વાર્કસ અપૂર્ણાક વિદ્યુતભારો $[(+2/3)e; -1/3)e]$ ધરાવતા હોવાનું માનવામાં આવે છે. આવું મિલિકનના પ્રયોગો દરમિયાન કેમ જોવામાં ન આવ્યું?
$(b)$ $e/m$ એ જોડાણમાં ખાસ નવું શું છે? શા માટે આપણે એકલા $e$ કે $m$ વિશે વાત કરતા નથી ?
$(c)$ શા માટે સામાન્ય દબાણે વાયુઓ અવાહક અને ખૂબ ઓછા દબાણે વાહક બનવા લાગે છે?
$(d)$ દરેક ધાતુને એક ચોક્કસ કાર્યવિધેય હોય છે. જો આપાત પ્રકાશ એકરંગી હોય તો શા માટે બધા ફોટો ઈલેક્ટ્રૉન સમાન ઊર્જા સાથે બહાર નીકળતા નથી ? શા માટે ફોટો ઈલેક્ટ્રોન ઊર્જા વિતરણ ધરાવે છે?
$(e)$ ઈલેક્ટ્રૉનની ઊર્જા અને વેગમાન, તેમની સાથે સંકળાયેલ દ્રવ્ય તરંગની આવૃત્તિ અને તરંગલંબાઈ સાથે આ સમીકરણો વડે સંકળાયેલા છે :
$E=h v, p=\frac{h}{\lambda}$
અહીં $\lambda $ નું ભૌતિક મહત્વ હોવા છતાં, $v$ નાં મૂલ્ય (અને તેથી ફેઝ (કલા) ઝડપ, $\lambda v$ )નું કોઈ ભૌતિક મહત્વ નથી. શા માટે ?
નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો :
$(a)$ પ્રોટોન અને ન્યુટ્રૉનમાં રહેલા ક્વાર્કસ અપૂર્ણાક વિદ્યુતભારો $[(+2/3)e; -1/3)e]$ ધરાવતા હોવાનું માનવામાં આવે છે. આવું મિલિકનના પ્રયોગો દરમિયાન કેમ જોવામાં ન આવ્યું?
$(b)$ $e/m$ એ જોડાણમાં ખાસ નવું શું છે? શા માટે આપણે એકલા $e$ કે $m$ વિશે વાત કરતા નથી ?
$(c)$ શા માટે સામાન્ય દબાણે વાયુઓ અવાહક અને ખૂબ ઓછા દબાણે વાહક બનવા લાગે છે?
$(d)$ દરેક ધાતુને એક ચોક્કસ કાર્યવિધેય હોય છે. જો આપાત પ્રકાશ એકરંગી હોય તો શા માટે બધા ફોટો ઈલેક્ટ્રૉન સમાન ઊર્જા સાથે બહાર નીકળતા નથી ? શા માટે ફોટો ઈલેક્ટ્રોન ઊર્જા વિતરણ ધરાવે છે?
$(e)$ ઈલેક્ટ્રૉનની ઊર્જા અને વેગમાન, તેમની સાથે સંકળાયેલ દ્રવ્ય તરંગની આવૃત્તિ અને તરંગલંબાઈ સાથે આ સમીકરણો વડે સંકળાયેલા છે :
$E=h v, p=\frac{h}{\lambda}$
અહીં $\lambda $ નું ભૌતિક મહત્વ હોવા છતાં, $v$ નાં મૂલ્ય (અને તેથી ફેઝ (કલા) ઝડપ, $\lambda v$ )નું કોઈ ભૌતિક મહત્વ નથી. શા માટે ?
$\alpha $ -કણ અને પ્રોટોન માટે $\frac{q}{m}$ નો ગુણોતર કેટલો થાય?
$\alpha $ -કણ અને પ્રોટોન માટે $\frac{q}{m}$ નો ગુણોતર કેટલો થાય?
ઇલેક્ટ્રોનનો કણ સ્વભાવ અને તરંગસ્વભાવ કઈ ધટનાથી સાબિત થાય.
ઇલેક્ટ્રોનનો કણ સ્વભાવ અને તરંગસ્વભાવ કઈ ધટનાથી સાબિત થાય.
- [AIIMS 2000]