- Home
- Standard 12
- Physics
જો બંધ સપાટીનું કુલ ફલક્સ શૂન્ય જણાય તો તે બંધ સપાટી પર રહેલો કુલ વિધુતભાર શૂન્ય છે.
Solution

બંધ સપાટીમાંથી પસાર થતું કુલ વિદ્યુત ફલક્સ શૂન્ય છે તેથી તે સપાટી વડે કોઈ વિદ્યુતભાર ધેરાતો નથી જે આકૃતિમાં દર્શાવ્યું છે.
ધારોકે, સમાન વિદ્યુતક્ષેત્ર $\overrightarrow{ E }$ માં બંધ નળાકાર એવી રીતે મૂકેલો છે કे જેથી તેની અક્ષ સમાન વિદ્યુતક્ષેત્રને સમાંતર રહે. નળાકારના વર્તુળાકાર આડછેદ $1$ અને $2$ માંથી પસાર થતું ફલક્સ ધારો કે અનુક્રમે $\phi_{1}$ અને $\phi_{2}$ છે અને નળાકારની વક્ર સપાટીમાંથી પસાર થતું ફલક્સ $\phi_{3}$ છે. જે નીચે આકૃતિમાં દર્શાવ્યું છે.
$1$ ભાગ આગળ વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ક્ષેત્રફળ સદિશ પરસ્પર વિટુદ્ધ દિશામાં છે અને $2$ ભાગ પાસે વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ક્ષેત્રફળ સદિશ એકજ દિશામાં છે તથા $3$ ભાગ આગળ વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ક્ષેત્રફળ સદિશ પરસ્પર લંબ છે.
આથી દરેક ભાગમાંથી અનુક્રમે પસાર થતું ફલક્સ,
$\phi_{1}=- ES _{1}, \phi_{2}= ES _{2}$ અને $\phi_{3}=0 \quad[\because \overrightarrow{ E } \perp \overrightarrow{ S }]$
જ્યાં $S _{1}$ અને $S _{2}$ એ અનુક્રમે $1$ અને $2$ ભાગ પાસેના ક્ષેત્રફળ છે નળાકાર સમાન હોવાથી $S _{1}= S _{2}= S$ ધારો.
$\therefore$ નળાકારમાંથી પસાર થતું કુલ વિદ્યુત ફલક્સ,
$\phi=\phi_{1}+\phi_{2}+\phi_{3}$
$=- ES + ES +0$
$\therefore\phi=0$
આમ, બંધ નળાકારમાંથી પસાર થતું કુલ ફલક્સ શૂન્ય છે.
$\therefore$ ગોસના નિયમ પરથી $0=\frac{\Sigma q}{\epsilon_{0}}$
$\therefore \Sigma q=0$
એટલે કે નળાકારની બંધ સપાટીમાં રહેલો કુલ વિદ્યુતભાર શૂન્ય છે.