બોરોન તથા તેના સંયોજનોના ઉપયોગો જણાવો.
બોરોન રેસાઓનો બુલેટપૂફ જેકેટ બનાવવામાં તથા હવાઈ જહાજ માટે હલકા પદાર્થો બનાવવામાં થાય છે. બોરોન$-10$ $(10B)$ સમસ્થાનિક ન્યુટ્રોનને અવશોષવાની વધુ ક્ષમતા ધરાવે છે. તેથી ન્યુક્લિયર ઉધોગોમાં રક્ષણાત્મક આવરણ તથા નિયંત્રણ સળિયા તરીકે ઉપયોગી છે.
બોરેક્ષ અને બોરિક ઍસિડનો ઉપયોગ ઉષ્માપ્રતિકારક કાચ (પાયરેક્સ), કાચનું ઊન, કાચના રેસા બનાવવામાં થાય છે. બોરેક્ષ ધાતુઓના સોલ્ડરિંગ કરવા માટે ફલક્સ તરીકે ઉપયોગી છે.
ઉષ્મા, લિસોટા તથા ડાધા પ્રતિકારક માટીના વાસણો બનાવવામાં તથા ઔષધીય સાબુની બનાવટમાં ઉપયોગી છે. $\mathrm{H}_{3} \mathrm{BO}_{3}$ નું મંદ જલીય દ્રાવણ મંદ જીવાણુનાશી તરીકે ઉપયોગી છે.
નીચેનામાંથી કયા સંયોજન માંથી બોરેક્ષના જલીય દ્રાવણમાં ખનિજ એસિડનો ઉમેરો કરીને રચાય છે ?
નીચે આપેલા માંથી સાચા વિધાનો શોધો -
$(A)$ સમૂહ $13$ તત્વોની પરમાણ્વીય ત્રિન્ય્યાઓ નો ઘટતો ક્રમ છે $\mathrm{Tl}>\mathrm{In}>\mathrm{Ga}>\mathrm{Al}>\mathrm{B}$.
$(B)$ સમૂહ $13$ માં ઉપરથી નીચે (top to bottom) જઈએ તેમ વિદ્યુતઋણતા ઘટે છે.
$(C)$ $\mathrm{Al}$ મંદ $\mathrm{HCl}$ માં ઓગળે છે અને $\mathrm{H}_2$ મૂક્ત કરે છે પણ સાંદ્ર $\mathrm{HNO}_3$ વડે સપાટી પર રક્ષિત ઓક્સાઈડ સ્તર બનવાને કારણે $\mathrm{Al}$ ને નિષ્કિય બનાવે છે.
$(D)$ સમૂહ $13$ ના બધા જ તત્વો સૌથી વધુ સ્થિર $+ 1$ ઓક્સિડેશન અવસ્થા પ્રદર્શિત (દર્શાવે) કરે છે.
$(E)$ $\left[\mathrm{Al}\left(\mathrm{H}_2 \mathrm{O}\right)_6\right]^{3+}$ આયન માં $\mathrm{Al}$ નું સંકરણ $\mathrm{sp}^3 \mathrm{~d}^2$ છે.
નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો જવાબ પસંદ કરો.
ડાયબોરેન અને બોરિક ઍસિડના બંધારણો સમજાવો.
નીચેના સમીકરણમાં $A, X$ અને $Z$ કયાં સંયોજનો છે ?
$A + 2HCl + 5{H_2}O \to 2NaCl + X$
$X\xrightarrow[{370\,K}]{\Delta }HB{O_2}\xrightarrow[{ > 370\,K}]{\Delta }Z$
જ્યારે $BCI_3$ ની પ્રક્રિયા પાણી સાથે થાય ત્યારે નીચેનામાંથી કયો પદાર્થ બને છે ?