સ્ક્રુગેજની મદદથી તારનો વ્યાસ માપવાન

English

Gujarati

Hindi

1.Units, Dimensions and Measurement

medium

સ્ક્રુગેજની મદદથી તારનો વ્યાસ માપવાના એક પ્રયોગમાં નીચે મુજબના અવલોકનો મળે છે.
$(a)$ એક પૂર્ણ પરિભ્રમણ માટે સ્ક્રુ મુખ્ય સ્કેલ ઉપર $0.5\,mm$ ખસે છે.
$(b)$ વર્તુળાકાર સ્કેલ પર કુલ $50$ કાપા છે.
$(c)$ મુખ્ય સ્કેલ પરનું અવલોકન $2.5\,mm$ છે.
$(d)$ વર્તુળાકાર સ્કેલ પરનો $45$ મો કાપો પીચ-રેખા પર આવે છે.
$(e)$ સાધનને $0.03\,mm$ જેટલી ઋણ ત્રુટી છે.
તો તારનો વ્યાસ $............\;mm$ થશે.

A$2.92$

B$2.54$

C$2.98$

D$3.45$

(JEE MAIN-2022)

Solution

$MSR =2.5\,mm$
$CSR =45 \times \frac{0.5}{50}\,mm$
$=0.45\,mm$
Diameter reading $= MSR + CSR -$ zero error
$=2.5+0.45-(-0.03)$
$=2.98\,mm$

Standard 11

Physics

Share

Similar Questions

$0.001 $ $cm$ લઘુતમ માપશકિતના એક સ્ક્રૂગેજની મદદથી કોઇ એક વિદ્યાર્થી સ્ટીલના નાના દડા (છરા) નો વ્યાસ માપે છે.મુખ્ય સ્કેલનું વાંચન $5mm $ છે અને વર્તુળાકાર સ્કેલનો શૂન્ય ભાગ સંદર્ભકાંપાથી $25$ કાંપા ઉપર છે.જો આ સ્ક્રૂગેજની શૂન્ય ત્રુટિ $-0.004$ $cm$ છે,તો દડા (છરા) નો સાચો વ્યાસ છે.

medium

(NEET-2018)

એક સ્ક્રુગેજમાં, વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $100$ કાપાઓ છે અને વર્તુળાકાર સ્કેલના એક પૂર્ણ પરિભ્રમણ માટે મુખ્ય સ્કેલ $0.5\,mm$ અંતર કાપે છે. વર્તુળાકાર સ્કેલ પરનો શૂન્યનો કાપો જયારે બંને જડબાને એકબીજા સાથે જોડવામાં આવે છે ત્યારે, સંદર્ભ રેખાથી $6$ કાપાની નીચે રહે છે. જયારે તારને જડબાની વચ્ચે રાખવામાં આવે છે ત્યારે $4$ રેખીય કાપાઓ સ્પષ્ટતાથી જોઈ શકાય છે જયારે વર્તુળાકાર સ્કેલ પરનો $46$ મો કાપો સંદર્ભ રેખા સાથે સંપાત થાય છે. તારનો વ્યાસ $……….\times 10^{-2}\,mm$ થશે.

hard

(JEE MAIN-2023)

વિદ્યાર્થી $A$ અને વિદ્યાર્થી $B$ સમાન પીચ ધરાવતા અને $100$ વર્તુળાકાર કાંપા ધરાવતા બે સ્ક્રૂગેજોનો ઉપયોગ આપેલ તારની ત્રિજ્યા માપવા માટે કરે છે. તારની ત્રિજ્યાનું સાચું મૂલ્ય $0.322\, {cm}$ છે. વિદ્યાર્થી $A$ અને $B$ દ્વારા વર્તુળાકાર સ્કેલના અવલોકનના તફાવતનું નિરપેક્ષ મૂલ્ય કેટલું હશે?

[જ્યારે સ્ક્રુ ગેજ બંધ હોય ત્યારે આકૃતિ $O$ સંદર્ભની સ્થિતિ દર્શાવે છે]

આપેલ : પીચ $=0.1 \,{cm}$.

hard

(JEE MAIN-2021)

$1.5\ mm$ પિચ ધરાવતા સ્ક્રૂગેજની શૂન્ય ત્રુટિ શૂન્ય છે. તેની મુખ્ય સ્કેલમાં $MSD = 1\ mm$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલમાં સમાન $100$ કાંપા છે. જ્યારે ગોળાનો વ્યાસ આ સાધન વડે માપવમાં આવે ત્યારે મુખ્ય રેખીય સ્કેલનો $2\ mm$ નો કાંપો દેખાય છે પરંતુ $3\ mm$ નો કાંપો દેખાતો નથી. વર્તુળાકાર સ્કેલનો $76$ મો કાંપો મુખ્ય સકે સાથે બંધ બેસે છે તો ગોળાનો વ્યાસ ………. $mm$ હશે.

hard

લંબાઈના માપન માટે નીચે આપેલ સાધનો પૈકી કયું સાધન વધુ સચોટ છે ?

$(a)$ વર્નિયર કેલિપર્સ જેના વર્નિયર માપમાં $20$ વિભાગ છે.

$(b)$ એક સ્ક્રૂગેજ જેનું પેચઅંતર $1 \,mm$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $100$ વિભાગ છે.

$(c)$ એક પ્રકાશીય યંત્ર જે પ્રકાશની તરંગલંબાઈ સુધીની લંબાઈ માપી શકે છે.

medium