પોલિપ્રોટિક એસિડ કોને કહેવાય ? પોલિપ્રોટિક એસિડ અને તેના આયનીકરણનું ઉદાહરણ આપો.
પોલિપ્રોટિક એસિડ કોને કહેવાય ? પોલિપ્રોટિક એસિડ અને તેના આયનીકરણનું ઉદાહરણ આપો.
પોલિપ્રોટિક ઍસિડ : જે ઑસિડ તેમના પ્રતિ આણુમાં એક કરતાં વધારે આયનીકરણ પામે તેવા પ્રોટોન ધરાવે છે તેમને પોલિબેઝિક અથવા પોલિપ્રોટિક ઍસિડ કહે છે.
ડાયપ્રોટીક (બેઝિક) ઍસિડ : જે એસિડ તેમના દ્રાવણમાં પ્રતિ અણુ બે આયનીકરણ પામે તેવા પ્રોટોન ધરાવે તેમને ડાયપ્રોટિક અથવા ડાયબેઝિક ઍસિડ કહે છે.
ઉદા. $\mathrm{H}_{2} \mathrm{X}+_{\text {(aq) }}+2 \mathrm{H}^{+}+\mathrm{X}^{2-}$ $\mathrm{K}_{a}$ જેનું નીચે પ્રમાણે બે તબક્કામાં આયનીકરણ થાય છે.
$(i)$ $\mathrm{H}_{2} \mathrm{X}+\mathrm{H}_{2} \mathrm{O}+\mathrm{H}_{3} \mathrm{O}^{+}+\mathrm{HX}^{-} \mathrm{K}_{a} (i)$
$(ii)$ $\mathrm{HX}^{-}+\mathrm{H}_{2} \mathrm{O}+\mathrm{H}_{3} \mathrm{O}^{+}+\mathrm{X}^{2-} \mathrm{K}_{a}$ $(ii)$
તેમાં $\mathrm{K}_{a}$ $(i) >$ $\mathrm{K}_{a}$ $(ii)$ હશે અને $\mathrm{K}_{a}$ $(i)$ $\times \mathrm{K}_{a}$ $(ii)$ $=\mathrm{K}_{a}$ થશે.
ડાયપ્રોટિક ઍસિડનાં ઉદાહરણો : ઓક્ઝેલિક ઍસિડ $\left(\mathrm{H}_{2} \mathrm{C}_{2} \mathrm{O}_{4}\right)$, સલ્ફયુરિક એસિડ $\left(\mathrm{H}_{2} \mathrm{SO}_{4}\right)$, કાર્બોનિક એસિડ $\left(\mathrm{H}_{2} \mathrm{CO}_{3}\right)$, સલ્ફયુરસ એસિડ $\left(\mathrm{H}_{2} \mathrm{SO}_{3}\right)$, એસ્કોર્બિક એસિડ વગેરે.
ટ્રાયપ્રોટિક ઍસિડનાં ઉદાહરણો : ફોસ્ફોરિક એસિડ $\left(\mathrm{H}_{3} \mathrm{PO}_{4}\right)$, સાઈટ્રિક એસિડ.... વગેરે.
પોલિપ્રોટિક ઓસિડના દ્રાવણમાં $\mathrm{H}_{2} \mathrm{~A}, \mathrm{HA}^{-}$અને $\mathrm{A}^{2-}$ નું મિશ્રણ હોય છે.
Similar Questions
$0.1 \,N \,CH_3COOH$ નો વિયોજન ક્રમ (વિયોજન અચળાંક $= 1 \times 10^{-5}$)
$0.1 \,N \,CH_3COOH$ નો વિયોજન ક્રમ (વિયોજન અચળાંક $= 1 \times 10^{-5}$)
નિર્બળ બેઈઝના આયનીકરણ અચળાંક ${K_b}$ ની લાક્ષણિકતા અને ઉપયોગો આપો.
નિર્બળ બેઈઝના આયનીકરણ અચળાંક ${K_b}$ ની લાક્ષણિકતા અને ઉપયોગો આપો.
$25$ $mL$ $0.1$ $M$ $HCl$ ને $500$ $mL$ સુધી મંદન કરતાં બનતા મંદ દ્રાવણની $pH$ ગણો.
$25$ $mL$ $0.1$ $M$ $HCl$ ને $500$ $mL$ સુધી મંદન કરતાં બનતા મંદ દ્રાવણની $pH$ ગણો.
જે દ્રાવણ $0.1$ $M$ ${H_2}S$ અને $0.3$ $M$ $HCl$ ધરાવતું હોય તેમાં $\left[ {{S^{ - 2}}} \right]$ અને $\left[ {H{S^{ - 2}}} \right]$ ગણો.
[ ${H_2}S$ નો ${K_a}\left( 1 \right) = 1.0 \times {10^{ - 7}}$ અને ${K_a}\left( 2 \right) = 1.3 \times {10^{ - 13}}$ ]
જે દ્રાવણ $0.1$ $M$ ${H_2}S$ અને $0.3$ $M$ $HCl$ ધરાવતું હોય તેમાં $\left[ {{S^{ - 2}}} \right]$ અને $\left[ {H{S^{ - 2}}} \right]$ ગણો.
[ ${H_2}S$ નો ${K_a}\left( 1 \right) = 1.0 \times {10^{ - 7}}$ અને ${K_a}\left( 2 \right) = 1.3 \times {10^{ - 13}}$ ]
$0.004 \,M$ હાઇડ્રેઝીન દ્રાવણની $pH$ $9.7$ છે. તેનો આયનીકરણ અચળાંક $K_{ b }$ અને $pK _{ b }$ ગણો.
$0.004 \,M$ હાઇડ્રેઝીન દ્રાવણની $pH$ $9.7$ છે. તેનો આયનીકરણ અચળાંક $K_{ b }$ અને $pK _{ b }$ ગણો.