મેન્ડેલીફના આવર્તકોષ્ટકમાં અને આધુનિક આવર્તકોષ્ટકમાં તત્ત્વોની ગોઠવણીમાં સમાનતા અને ભિન્નતા દર્શાવો.
|
મેન્ડેલીફનું આવર્તકોષ્ટક | આધુનિક આવર્તકોષ્ટક | |
$1.$ |
તેમાં તત્ત્વોની ગોઠવણી તત્ત્વોના પરમાણ્વીય ક્રમાંકને આધારે કરવામાં આવે છે. |
$1.$ | તેમાં તત્ત્વોની ગોઠવણી તત્ત્વોના પરમાણ્વીય દળને આધારે કરવામાં આવે છે. |
$2.$ | તેમાં $6$ આવર્ત અને $8$ સમૂહો આવેલા છે. | $2.$ | તેમાં $7$ આવર્ત અને $18$ સમૂહો આવેલા છે. |
$3.$ | નિષ્ક્રિય વાયુ તત્ત્વોની હાજરી નથી. | $3.$ | નિષ્ક્રિય વાયુ તત્ત્વો અલગ સમૂહમાં ગોઠવાયેલા છે. |
$4.$ |
સંક્રાંતિ તત્ત્વોને જુદા પાડવામાં આવેલ નથી. |
$4.$ | સંક્રાંતિ તત્ત્વોને અલગ સમૂહમાં જુદા પાડવામાં આવ્યા છે. |
$5.$ |
લેન્થેનોઇડ અને ઍક્ટિનોઇડ્સથી તત્ત્વો હાજર નથી. |
$5.$ |
લેન્થનોઇડ અને ઍક્ટિનોઇડ્સ તત્ત્વોને આવર્તકોષ્ટકના તળિયે ગોઠવેલા છે. |
$6.$ | તત્ત્વોનું સ્થાન એટલે કે સમૂહનો ક્રમ અને આવર્તનો ક્રમ નક્કી કરી શકાતો નથી. | $6.$ | તત્ત્વોની ઇલેક્ટ્રૉનીય રચનાને આધારે તત્ત્વો / પરમાણુના આવર્ત ક્રમ તથા સમૂહનો ક્રમ સરળતાથી નક્કી કરી શકાય છે. |
મેન્ડેલીફના આવર્તકોષ્ટકનો ઉપયોગ કરી નીચેનાં તત્ત્વોના ઑક્સાઇડનાં સૂત્રોનું અનુમાન લગાવો : $K,\, C,\, Al,\, Si,\, Ba$.
આવર્તકોષ્ટકમાં ત્રણ તત્ત્વો $A$, $B$ તથા $C$ નું સ્થાન નીચે દર્શાવેલ છે-
સમૂહ $16$ | સમૂહ $17$ |
- | - |
- | $A$ |
- | - |
$B$ | $C$ |
$ (a)$ જણાવો કે, $A$ ધાતુ છે કે અધાતુ.
$(b)$ જણાવો કે, $A$ ની સરખામણીમાં $C$ વધુ પ્રતિક્રિયાત્મક છે કે ઓછું પ્રતિક્રિયાત્મક.
હીલિયમ એક નિષ્ક્રિય વાયુ છે જ્યારે નિયૉનની પ્રતિક્રિયાત્મકતા ખૂબ જ ઓછી છે. તેમના પરમાણુઓમાં કોઈ સમાનતા છે ?
કયા તત્ત્વમાં
$(a)$ બે કક્ષાઓ છે તથા બંને ઇલેક્ટ્રૉનથી સંપૂર્ણ ભરાયેલ છે ?
$(b)$ ઇલેક્ટ્રૉનીય રચના $2$, $8$, $2$ છે ?
ગેલિયમ સિવાય અત્યાર સુધી કયાં-કયાં તત્ત્વો વિશે જાણ થઈ છે જેના માટે મેન્ડેલીફે પોતાના આવર્તકોષ્ટકમાં ખાલી સ્થાન છોડ્યું હતું ? (ગમે તે બે)