- Home
- Standard 12
- Physics
અવરોધકને લાગુ પાડેલ $AC$ વોલ્ટેજની સમજૂતી આપો અને જરૂરી આલેખથી સમજાવો.
Solution

આકૃતિમાં દર્શાવ્યા અનુસાર અવરોધકને $ac$ વોલ્ટેજ સાથે જોડેલો છે.
અહી $ac$ સ્રોત એવો ધ્યાનમાં લઈએ જે તેનાં બે છેડા વચ્ચે સાઇન વિધેય અનુસાર બદલાતો જતો વિદ્યુતસ્થિતિમાનનો તફાવત ઉત્પન્ન કરે. આવા વિદ્યુતસ્થિતિમાનના તફાવતને એસી વોલ્ટેજ પણ કહે છે.
$\therefore$ એસી વોલ્ટેજ $V = V _{ m } \sin \omega t\ldots (1)$
જ્યાં $V _{ m }$ એ દોલન પામતા વિદ્યુતસ્થિતિમાનના તફાવતનો કંપવિસ્તાર છે. એટલે મહત્તમ વોલ્ટેજ છે અને $\omega$ એ કોણીય આવૃતિ છે.
સમીકરણ $(1)$ પરથી, $V = IR$ જ્યાં $I$ ને કિર્ચોફના લૂપના નિયમ પરથી શોધી શકાય.
$\therefore IR = V _{ m } \sin \omega t$
$\therefore I =\frac{ V _{ m }}{ R } \sin \omega t\dots(2)$
જ્યાં પ્રવાહનો કંપવિસ્તાર,
$I _{ m }=\frac{ V _{ m }}{ R }$ જે ઓહમનો નિયમ છે.
આ સંબંધ એ,સી. અને ડી.સી. વોલ્ટેજ કે પ્રવાહ (સિગ્નલ) માટે સમાન રીતે લાગુ પાડી શકાય છે.
શુધ્ધ અવરોધના બે છેડા વચ્ચેના વોલ્ટેજ અને વિદ્યુતપ્રવાહના સમયના વિધેય તરીકેનો આલેખ દર્શાવ્યો છે.
અહી $V$ અને $I$ બંને એક જ સમયે શૂન્ય, લધુતમ અને મહત્તમ મૂલ્યો ધારણ કરે છે તેથી $V$ અને $I$ બંને એકબીજા સાથે સમાન ક્ળામાં છે.