સમાન બાજુવાળા પંચકોણના દરેક શિરોબિંદુઓ પર $\mathrm{q}$ વિધુતભારવાળા પાંચ વિધુતભારો છે.
$(a)$ $(i)$ પંચકોણના કેન્દ્ર $\mathrm{O}$ પાસે વિધુતક્ષેત્ર કેટલું ?
$(ii)$ જો એક શિરોબિંદુ $(\mathrm{A})$ પરનો વિધુતભાર દૂર કરીએ, તો હવે તેનાં કેન્દ્ર $\mathrm{O}$ પાસે વિધુતક્ષેત્ર કેટલું ?
$(iii)$ જો એક શિરોબિંદુ $\mathrm{A}$ પરના $\mathrm{q}$ વિધુતભારના બદલે $-\mathrm{q}$ વિધુતભાર મૂકીએ તો તેનાં કેન્દ્ર $\mathrm{O}$ પાસે વિધુતક્ષેત્ર કેટલું ?
$(b)$ જો પંચકોણના બદલે $\mathrm{n}$ -બાજવાળો નિયમિત બહકોણ પરના દરેક શિરોબિંદુ પર $\mathrm{q}$ વિધુતભાર મુકીએ તો $(a)$ ના જવાબ પર કેવી અસર થાય ?
$(a)$ $(i)$ પંચકોણના દરેક શિરોબિંદુથી તેનાં કેન્દ્ર વચ્ચેનું અંતર સમાન હોય તેથી સંમિતિ પરથી બધા શિરોબિદું પરના વિદ્યુતભારોના લીધે તેમાં કેન્દ્ર પરનું વિદ્યુતક્ષેત્ર શૂન્ય થાય.
$(ii)$ જો $A$ શિરોબિંદુ પર $+q$ વિદ્યુતભાર દૂર કરીએ તો તે સ્થાને - $q$ વિદ્યુતભાર રહે અને ઋણ વિદ્યુતભારથી મળતું વિદ્યુતનુંક્ષેત્રનું મૂલ્ય $E =\frac{k q \times 1}{r^{2}} \rightarrow OA$ દિશામાં.
$(iii)$ જો $A$ બિંદુ આગળના સ્થાને $+q$ ના બદલે $-q$ વિદ્યુતભાર મૂકીએ તો $A$ સ્થાને બે ઋણ $q$ વિદ્યુતભારો થાય તેથી $-2\,q$ વિદ્યુતભારથી ઉદ્ભવતા વિદ્યુતક્ષેત્રનું મૂલ્ય, $E =\frac{2 k q}{r^{2}} \rightarrow OA$ દિશામાં.
$(b)$ જો પંચકોણના બદલે સમાન બાજુવાળો નિયમીત બહુકોણ પરના દરેક શિરોબિંદુઓ પર $q$ વિદ્યુતભાર મૂકીએ તો કેન્દ્ર પાસે કુલ વિદ્યુતક્ષેત્ર શૂન્ય મળે અને વિદ્યુતક્ષેત્રના મૂલ્યનો આધાર બાજુઓની સંખ્યા અને વિદ્યુતભારોની સંખ્યા પર નથી. તેથી $(a)$ નાં $(ii)$ અને $(iii)$ નાં જવાબ પર કોઈ અસર થશે નહી.
નીચેની આકૃતિઓ નિયમિત ષષ્ટકોણ બતાવે છે. જેના શિરોલબિંદુઓ આગળ વિદ્યુતભાર મૂકેલો છે. નીચે આપેલ પૈકી કયા કિસ્સામાં કોનું કેન્દ્ર આગળ વિદ્યુતક્ષેત્ર શૂન્ય છે.
વિદ્યુતક્ષેત્ર સદિશ છે કે અદિશ છે. ? તે સમજાવો ?
બે વિદ્યુતભાર $(+Q)$ અને $(-2Q)$ ઉદ્ગમબિંદુથી $X$ - અક્ષ પર અનુક્રમે $a$ અને $2a$ અંતરે મૂકેલ છે, તો વિદ્યુતક્ષેત્ર કયા અંતરે શૂન્ય થાય?
$10\,\mu C$ નો બિંદુવત વીજભાર $X-$ અક્ષના ઉગમબિંદુ પર રાખેલ છે. અક્ષ પરના સ્થાને $40\,\mu C$ નો બિંદુવત વીજભાર મૂકવાથી પરિણામી વિદ્યુતક્ષેત્ર $x =2\,cm$ આગળ શૂન્ય બનશે ?
ઉગમબિંદુ $O$ આગળ તેના કેન્દ્ર સાથે $X - Y$ સમતલમાં $R$ ત્રિજ્યાની ધન વિદ્યુતભારીત પાતળી ધાતુની રીંગ નિયત કરેલી છે. બિંદુ $(0, 0, Z_0)$ આગળ એક ઋણ વિદ્યુતભારીત કણ $P$ ને સ્થિર સ્થિતિએથી છોડવામાં આવે છે. જ્યાં $(Z_0 > 0)$ તો ગતિ છે.