એક સોનોમીટરના તારના દોલનો સ્વકાંટા સાથે અનુવાદ કરે છે. આપેલ તણાવ અચળ રાખીને તારની લંબાઈ બમણી કરવામાં આવે છે, તો કઈ પરિસ્થિતિમાં સ્વરકાંટો, તાર સાથે અનુવાદ કરશે ?

Vedclass pdf generator app on play store
Vedclass iOS app on app store

બમણી લંબાઈનો તાર બીજા હાર્મોનિકથી દોલનો કરે છે. તેથી, જો સ્વરકાંટા $L$ લંબાઈમાં અનુનાદ કરતો હોય, તો તે $2\;L$ લંબાઈમાં દોલનો કરે.

ધારો કે, સોનોમીટરના તારની આવૃતિ,

$v=\frac{n v}{2 L }$

$=\frac{n}{2 L } \sqrt{\frac{ T }{\mu}}$

જ્યાં $T =$ તણાવબળ, $\mu=$ એકમ લંબાઈ દિઠ દળ

હવે ધારો કે, $L$ લંબાઈમાં $v _{1}$ આવૃતિ હોય,તો

$v _{1}=\frac{n_{1}}{2 L } \sqrt{\frac{ T }{\mu}}\dots(1)$

બમણી લંબાઈમાં $v_{2}$ આવૃત્તિ હોય,તો

$v _{2}=\frac{n_{2}}{2 \times 2 L } \sqrt{\frac{ T }{\mu}}\dots(2)$

પણ સમીકરણ $(1)$ અને $(2)$ નો ગુણોતર લેતાં,

$\frac{ v _{1}}{ v _{2}}=\frac{n_{1}}{n_{2}} \times 2$

પણ $v _{1}= v _{2}$

$\therefore 1=\frac{n_{1}}{n_{2}} \times 2$

$\therefore n_{2}=2 n_{1}$

તેથી, જો લંબાઈ બમણી કરવામાં આવે, તો અનુનાદ ઉત્પન્ન કરવા માટે ગાળાની સંખ્યા પણ બમણી કરવી પડે.

Similar Questions

ક્લોઝડ પાઇપમાં કયા પ્રકારના હામોનિક્સ ગેરહાજર હોય ? તે જાણવો ?

તારનો પ્રથમ ઓવરટોન $320Hz$, હોય તો મૂળભૂત આવૃત્તિ કેટલી .... $Hz$ થાય?

એક તારનું તણાવ $19 \%$ થી ધટાડવામાં આવે છે. આવૃતિમાં થતો ટકાવાર ઘટાડો ............ $\%$ હોય.

$1.5$ $m$ લંબાઇ ધરાવતો એક સોનોમીટર વાયર સ્ટીલનો બનેલો છે.તેમાં લગાવેલ તાણને કારણે તેમાં $1 \%$ ની સ્થિતિસ્થાપકતા વિકૃતિ ઉત્પન્ન થાય છે.જો સ્ટીલની ઘનતા અને સ્થિતિસ્થાપકતા અનુક્રમે $7.7 \times 10^3 $ $kg/m^3$ અને $2.2 \times 10^{11}$ $N/m^2$ હોય,તો સ્ટીલની મૂળભૂત આવૃત્તિ .... $Hz$ શોધો.

  • [JEE MAIN 2013]

એક ખેંચાયેલી દોરી પર તરંગભાત નીચેની આકૃતિમાં બતાવી છે. તો આ તરંગ કયા પ્રકારનું છે તેનું અનુમાન કરો અને તેની તરંગલંબાઈ શોધો.