ગ્લાસના ચોસલાનો વક્રીભવનાંક માપવા મા

English

Gujarati

Hindi

1.Units, Dimensions and Measurement

medium

ગ્લાસના ચોસલાનો વક્રીભવનાંક માપવા માટે ટ્રાવેલીગ માઈક્રોસ્કોપનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જો $1 \,cm$ ના મુખ્ય સ્કેલ ઉપર $40$ કાપાઓ આવેલા હોય અને $50$ વર્નિયર સ્કેલ પરના કાપાઓ મુખ્ય સ્કેલ પરના $49$ કાપાઓ સાથે બંધ બેસતા હોય, તો ટ્રાવેલીંગ માઈક્રોસ્કોપની લધુત્તમ માપશક્તિ ............. $\times 10^{-6} \,m$. હશે.

A

$2$

B

$3$

C

$4$

D

$5$

(JEE MAIN-2022)

Solution

$50 \; VSD =49 \; MSD$

$1 \; VSD =\frac{49}{50} \; MSD$

Least count $=1 MSD -1 VSD$

$=\left(1-\frac{49}{50}\right) MSD =\frac{1}{50} \; MSD$

$1 \; MSD =\frac{1}{40} \; cm$

Least count $=\frac{1}{50 \times 40} \; cm$

$=\frac{1}{2000} cm =\frac{1}{2} \times 10^{-5} \; m$

$=0.5 \times 10^{-5} \; m$

$=5 \times 10^{-6} \; m$

Standard 11

Physics

Share

Similar Questions

વર્નિયર કેલીપર્સના મુખ્ય સ્કેલનો વિભાગ $m$ એકમોને બરાબર છે. જો મુખ્ય સ્કેલનો $n$મો વિભાગ વર્નિયર સ્કેલ પરના $(n+1)$ માં કાપા સાથે બંધ બેસે, તો વર્નિયર કેલીપર્સની લઘુત્તમ શક્તિ ………. થશે.

hard

(JEE MAIN-2024)

લંબાઈના માપન માટે નીચે આપેલ સાધનો પૈકી કયું સાધન વધુ સચોટ છે ?

$(a)$ વર્નિયર કેલિપર્સ જેના વર્નિયર માપમાં $20$ વિભાગ છે.

$(b)$ એક સ્ક્રૂગેજ જેનું પેચઅંતર $1 \,mm$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $100$ વિભાગ છે.

$(c)$ એક પ્રકાશીય યંત્ર જે પ્રકાશની તરંગલંબાઈ સુધીની લંબાઈ માપી શકે છે.

medium

કોઈ સ્ક્રૂ ગેજ માં સ્ક્રૂ ના $5$ પૂર્ણ ભ્રમણ તેને $0.25\, cm$ જેટલું રેખીય સ્થાનાંતર કરાવે છે. તેમાં વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $100$ કાપા છે. તારની જાડાઈ માપતા મુખ્ય કાપા પરનું અવલોકન $4$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $30$ કાપા દર્શાવે છે. માપનની શૂન્ય ત્રુટિને અવગણતા તારની જાડાઈ કેટલી થાય?

medium

(JEE MAIN-2018)

એક સ્ક્રૂ ગેજમાં અમુક ત્રુટિ છે જેનું મૂલ્ય અજ્ઞાત છે. આપની પાસે બે સમાન સળિયા છે. જ્યારે પહેલા સળિયાને સ્ક્રૂ ગેજમાં દાખલ કરવામાં આવે ત્યારે આકૃતિ $(I)$ પ્રમાણે દેખાય છે. જ્યારે બંને સળિયાને સાથે શ્રેણીમાં જોડીને સ્ક્રૂ ગેજમાં દાખલ કરવામાં આવે ત્યારે આકૃતિ $(II)$ પ્રમાણે દેખાય છે. તો સાધનની શૂન્ય ત્રુટિ કેટલા $mm$ હશે?

$1\,M.S.D. = 100\, C.S.D. = 1\, mm $

medium

લંબાઈના માપન માટે નીચે પૈકી કયું સાધન વધારે ચોકચાઇ વાળું મૂલ્ય આપે?

medium