14.Waves and Sound
medium

મુક્ત આધાર પાસેથી તરંગનું પરાવર્તન સમજાવો.

Option A
Option B
Option C
Option D

Solution

આકૃતિમાં બતાવ્યા અનુસાર દોરીની સીમા (છેડા) ને હલકી રિંગ સાથે બાંધીને રિંગને શિરોલંબ સળિયા પર ઘર્ષણરહિત સરકી શકે તેમ રાખેલી હોય, તો દોરીની સીમા ગતિ કરવા મુક્ત ગણાય.

ધન $X-$દિશામાં પ્રસરતું પ્રગામી તરંગ જ્યારે રિંગ પાસે પહોંચે છે, ત્યારે રિંગ દઢ આધાર સાથે બાંધેલી ન હોવાથી તે ઉપર તરફ ધકેલાય છે અને પરાવર્તન પામે છે. પરાવર્તિત તરંગ (સ્પંદન) ની કળા અને કંપવિસ્તાર, આપાત તરંગ (સ્પંદન) ના જેટલા જ હોય છે. એટલે કે, આ પ્રકારના પરાવર્તિત તરંગમાં તેનો આકાર ઊલટાતો નથી અને રિંગ પર બંને તરંગો સાથે આવતાં હોવાથી તરંગનો પરિણામી કંપવિસ્તાર દરેક તરંગના કંપવિસ્તારથી બમણો હોય છે.

આમ, આ પ્રકારના પરાવર્તિત તરંગની કળામાં કોઈ ફેરફાર થતો નથી.

ધારો કે, પ્રગામી તરંગ$y_{1}(x, t)=a \sin (k x-\omega t)$છે.

આ તરંગનું ખુલ્લી સીમા પરથી પરાવર્તિત તરંગ,$y_{r}(x, t)=a \sin (k x-\omega t)$છે.

જો આપાત તરંગ ધન $X-$દિશામાં ગતિ કરતું હોય, તો પરાવર્તિત તરંગ ઋણ $X-$દિશામાં ગતિ કરતું હશે.

Standard 11
Physics

Similar Questions

Start a Free Trial Now

Confusing about what to choose? Our team will schedule a demo shortly.