ન્યુટ્રૉન્સનું ધીમા પડવું : ન્યુક્લિયર. રિએક્ટરમાં એક ઝડપી ન્યુટ્રૉન (આશરે $10^{7}\; m s ^{-1}$ )ને $10^{3}\; m s ^{-1}$ જેટલો ધીમો પાડવો જરૂરી છે, કે જેથી તેની $^{235} _{92} U$ સમસ્થાનિક સાથે આંતરક્રિયાની સંભાવના ખૂબ વધે અને તેનું વિખંડન થાય. દર્શાવો કે ડયુટેરિયમ કે કાર્બન કે જેમનું દળ ન્યુટ્રૉનના દળ કરતાં ફક્ત થોડા ગણું જ વધારે હોય છે, તેમની સાથે સ્થિતિસ્થાપક અથડામણ દરમિયાન ન્યુટ્રૉન તેમની મોટા ભાગની ગતિઊર્જા ગુમાવી શકે છે. હલકા ન્યુક્લિયસ બનાવતા પદાર્થ; જેવા કે ભારે પાણી $\left( D _{2} O \right)$ અથવા ગ્રેફાઇટને મૉડરેટર કહે છે..
ન્યુટ્રૉનની પ્રારંભિક ગતિઊર્જા
$K_{1 i}=\frac{1}{2} m_{1} v_{1 i}^{2}$
જ્યારે તેની અંતિમ ગતિઊર્જા સમીકરણ $(6.27)$ પરથી
$K_{1 f}=\frac{1}{2} m_{1} v_{1 f}^{2}=\frac{1}{2} m_{1}\left(\frac{m_{1}-m_{2}}{m_{1}+m_{2}}\right)^{2} v_{1 t}^{2}$
ગતિઊર્જાનો ગુમાવાયેલ અંશ
$f_{1}=\frac{K_{1 f}}{K_{1 i}}=\left(\frac{m_{1}-m_{2}}{m_{1}+m_{2}}\right)^{2}$
જયારે મૉડરેટિંગ ન્યુક્લિયરો ગતિઊર્જાનો મેળવેલ અંશ $K_{2 f} / K_{1 i}$ નું મૂલ્ય
$f_{2}=1-f_{1}$ (સ્થિતિસ્થાપક અથડામણ)
$=\frac{4 m_{1} m_{2}}{\left(m_{1}+m_{2}\right)^{2}}$
કોઈ પણ વ્યક્તિ આ પરિણામ સમીકરણ $(6.28)$ પરથી મેળવીને ચકાસી શકે છે.
ડ્યુટેરિયમ માટે $m_{2}=2 m_{1}$, અને આપણને $f_{1}=1 / 9$. જયારે $f_{2}=8 / 9$ મળે. ન્યુટ્રૉનની લગભગ $90 \%$ ઊર્જા ડયુટેરિયમને મળે છે કાર્બન માટે $f_{1}=71.6 \%$ અને $f_{2}=28.4 \% .$ વ્યવહારમાં જોકે, આ સંખ્યા નાની હોય છે, કારણ કે સન્મુખ $(Head on)$ અથડામણ ભાગ્યે જ થાય છે.
$k $ બળ અચળાંકવાળી શિરોલંબ સ્પ્રિંગને ટેબલ પર જડિત કરેલ છે. હવે સ્પ્રિંગના મુકત છેડાથી $ h $ જેટલી ઊંચાઇ પરથી $m$ દળના પદાર્થને પડતો મુકવામાં આવે, તો સ્પ્રિંગનુ $d$ જેટલું સંકોચન થાય છે. આ પ્રક્રિયા દરમિયાન થયેલ ચોખ્ખું કાર્ય કેટલું હશે?
સ્થિતિસ્થાપક સ્પ્રિંગના છેડે બાંધેલ બ્લોકને ખેંચીએ કે દબાવીએ ત્યારે યાંત્રિકઊર્જા સંરક્ષણનો સિદ્ધાંત પળાય છે તેમ બતાવો.
$800 N/m$ જેટલું બળ અચળાંક ધરાવતી સ્પ્રિંગ $5 cm$ જેટલી ખેંચાયેલી (વિસ્તરેલી) છે. $5 cm$ થી $15 cm$ સુધી વિસ્તરણ દરમિયાન થતું કાર્ય.......$J$ શોધો.
ઉપરની આકૃતિમાં દર્શાવ્યા મુજબ, ઢાળવાળા સમતલની ટોચ પરથી બ્લોકને મુક્ત કરવામાં આવે છે.જ્યારે બ્લોક સ્પ્રિંગ સાથે અથડાય ત્યારે થતું સ્પ્રિંગ નું મહતમ સંકોચ. . . . . . .છે.
$M $ દળનો બ્લોક $ K$ બળ અચળાંક ધરાવતી સ્પિંગ્ર સાથે અથડાવાથી સ્પિંગ્રનું સંકોચન $ L$ થાય છે.તો બ્લોકનું અથડામણ પછીનું મહત્તમ વેગમાન કેટલું થાય?