એક લોલકનાં ગોળાનો વ્યાસ વર્નિયર કેલિ?

English

Gujarati

Hindi

1.Units, Dimensions and Measurement

hard

એક લોલકનાં ગોળાનો વ્યાસ વર્નિયર કેલિપર્સથી માપવામાં આવે છે. વર્નિયર કેલિપર્સમાં મુખ્ય માપક્રમના $9$ વિભાગ વર્નિયર માપક્રમના $10$ વિભાગને સમાન છે. મુખ્ય માપક્રમનો એક વિભાગ $1\, {mm}$ નો છે. મુખ્ય માપક્રમનું અવલોકન $10\, {mm}$ અને વર્નિયર માપક્રમનો $8$ મો કાંપો મુખ્ય માપક્રમના એક કાંપા સાથે સંપાત થાય છે. જો આપેલ વર્નિયર કેલિપર્સની ધન ત્રુટિ $0.04\, {cm}$ હોય, તો લોલકની ત્રિજ્યા $...... \,\times 10^{-2} \,{cm}$ હશે.

A

$0.52$

B

$520$

C

$5.2$

D

$52$

(JEE MAIN-2021)

Solution

$9 \,{MSD}=10 \,{VSD}$

$9 \times 1\, {mm}=10\, {VSD}$

$\therefore 1 \,{VSD}=0.9\, {mm}$

${LC}=1\, {MSD}-1\, {VSD}=0.1 \,{mm}$

Reading $={MSR}+{VSR} \times {LC}$

$10+8 \times 0.1=10.8\, {mm}$

Actual reading $=10.8-0.4=10.4\, {mm}$

radius $=\frac{{d}}{2}=\frac{10.4}{2}=5.2 \,{mm}$

$=52 \times 10^{-2}\, {cm}$

Standard 11

Physics

Share

Similar Questions

$0.1\,mm$ લધુત્તમ માપ શક્તિવાળા વર્નિયર કેલીપરના પ્રયોગમાં જ્યારે બે પાંખિયા એકબીજા સાથે જોડાય છે, ત્યારે વર્નિયરનો શૂન્ય કાપો મુખ્ય સ્કેલના શૂન્ય કાંપાની જમણી તરફ અને વર્નિયરનો $6$ મો કાપો મુખ્ય સ્કેલના કાપા સાથે સંપાત થાય છે. જ્યારે ગોળીય પદાર્થનો વ્યાસ માપતી વખતે વર્નિયર સ્કેલનો શૂન્ય કાપો $3.2\,cm$ અને $3.3\,cm$ અંકનની વચ્ચે અને વર્નિયરનો $4$મો કાપો મુખ્ય સ્કેલના કાપા સાથે સંપાત થાય છે. ગોળીય પદાર્થનો વ્યાસ ……..$cm$ માપવામાં આવે છે.

medium

(JEE MAIN-2023)

વર્નિયર કેલિપર્સમાં મુખ્ય સ્કેલ મિલિમિટરમાં માપન કરે છે અને વર્નિયર સ્કેલના $8$ કાંપા મુખ્ય સ્કેલના $5$ સાથે બંધ બેસે છે. જ્યારે વર્નિયરના બંને જબડા એકબીજાના સંપર્કમાં હોય ત્યારે વર્નિયર સ્કેલનો શૂન્ય મુખ્ય સ્કેલના શૂન્ય સાથે બંધ બેસે છે. એક સળિયાને વર્નિયરના બંને જબડા વચ્ચે મૂકવામાં આવે ત્યારે મુખ્ય સ્કેલ $36$ કાંપા જેટલું ડાબી બાજુ ખસે છે અને વર્નિયર સ્કેલનો ચૌથો કાંપો મુખ્ય સ્કેલ સાથે બંધ બેસે છે. તો અવલોકનનું મૂલ્ય ………. $cm$ હશે.

hard

સ્ક્રૂગેજની આકૃતિ આપેલ છે. આકૃતિ $(i)$ માં સ્ક્રૂગેજ જ્યારે બંધ કરેલ હોય ત્યારની શૂન્ય ત્રુટિ દર્શાવેલ છે. આકૃતિ $(ii)$ માં બોલ બેરિંગના વ્યાસ માપવા માટે લીધેળ અવલોકન માટેની સ્ક્રૂગેજની આકૃતિ છે. તો બોલ બેરિંગનો વ્યાસ ($mm$ માં) કેટલો હશે? વર્તુળાકાર સ્કેલમાં $50$ કાંપા છે.

medium

વિદ્યાર્થી દ્વારા વાપરવામાં આવતા વર્નિયર કેલિપર્સમાં મુખ્ય સ્કેલ પર $1\;cm$ માં $20$ કાંપા છે. વર્નિયરના $10$ કાપા મુખ્ય સ્કેલના $9$ કાપા બરાબર થાય છે. જ્યારે વર્નિયર કેલિપર્સ સંપૂર્ણ બંધ હોય, ત્યારે મુખ્ય સ્કેલનો શૂન્ય વર્નિયર સ્કેલના શૂન્યના શૂન્ય ની ડાબી બાજુએ છે અને વર્નિયર સ્કેલનો $6$ મો કાંપો મુખ્ય સ્કેલના કોઈ કાંપા સાથે બંધ બેસે છે. વિદ્યાર્થી વર્નિયર સ્કેલનો ઉપયોગ લાકડાના નળાકારની લંબાઈ માપવામાં કરે છે. વર્નિયર સ્કેલનો શૂન્ય કાંપો $3.20\, cm$ ની જમણી બાજુ અને વર્નિયર સ્કેલનો $8$ મો કાંપો મુખ્ય સ્કેલ સાથે બંધ બેસે છે. જ્યારે તે નળાકારની જાડાઈ માપે છે ત્યારે તેને જાણવા મળે છે કે વર્નિયર સ્કેલનો શૂન્ય કાંપો $1.50\, cm$ ની જમણી બાજુ અને વર્નિયર સ્કેલનો છઠ્ઠો કાંપો મુખ્ય સ્કેલ સાથે બંધ બેસે છે. તો નળાકારની લંબાઈ અને વ્યાસનું સાચું મૂલ્ય કેટલું હશે?

hard

એક પ્રયોગમાં કોઈ એક સાધન વડે ખૂણો માપવામાં આવે છે. સાધનના મુખ્ય સ્કેલના $29$ કાપા એ વર્નિયર સ્કેલના $30$ કાપા સાથે સંપાત થાય છે. જો મુખ્ય સ્કેલના નાનામાં નાનો કાપો અડધા અંશનો ($=0.5^o$) હોય, તો સાધનની લઘુત્તમ માપશક્તિ કેટલી હશે?

medium

(AIEEE-2009)