$+q$ અને $-q$ મૂલ્યના બે બિંદુવત વિધુતભારો અનુક્રમે $\left( { - \frac{d}{2},0,0} \right)$ અને $\left( {\frac{d}{2},0,0} \right)$ બિંદુએ મૂકેલા છે જ્યાં સ્થિતિમાન શૂન્ય હોય તે માટે સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠનું સમીકરણ શોધો.
આાકૃતિમાં બતાવ્યા આનુસાર ઉદગમથી $x$ અંતરે જરૂરી સમતલ આવેલું છે.
$P$બિંદુ પાસે સ્થિતિમાન,
$\frac{k q}{\left[\left(x+\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}-\frac{k q}{\left[\left(x-\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}=0$
$\therefore \frac{1}{\left[\left(x+\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}=\frac{1}{\left[\left(x-\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}$
$\therefore \left(x-\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}=\left(x+\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}$
$\therefore x^{2}-x d+\frac{d^{2}}{4}=x^{2}+x d+\frac{d^{2}}{4}$
$\therefore 0=2 x d$
$\therefore x=0$
જે જરૂરી સમતલનું સમીકરણ છે.આ સમતલ $x=0$પર છે એટલે કે $yz-$સમતલમાં છે.
નીચેના કિસ્સાઓ માટે સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠો રેખાકૃતિ દ્વારા દર્શાવો.
$(a)$ $z$ -દિશામાં અચળ વિદ્યુતક્ષેત્ર
$(b)$ ક્ષેત્ર કે જેનું માન નિયમિત રીતે વધે છે પરંતુ અચળ દિશામાં (દા.ત.$z$ -દિશા) રહે છે.
$(c)$ ઉગમબિંદુએ એકલ ધન વિદ્યુતભાર.
$(d)$ સમતલમાં સમાંતર અને સમાન અંતરે રહેલા લાંબા વિદ્યુતભારિત તારથી બનેલ નિયમિત જાળી.
સપસ્થિતિમાન પૃષ્ઠો એટલે શું ?
$(1)$ બિંદુવતુ વિધુતભાર
$(2)$ થોડા અંતરે રહેલાં $+ \mathrm{q}$ અને $- \mathrm{q}$ વિધુતભાર ( ડાઇપોલ )
$(3)$ થોડા અંતરે રહેલાં બે $+ \mathrm{q}$ વિધુતભાર
$(4)$ સમાન વિધુતક્ષેત્રના સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠો દોરો.
$X$ - દિશામાં વધતાં મૂલ્યના વિધુતક્ષેત્રની સમસ્થિતિમાન સપાટી
આકૃતિમાં સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠોની સ્થિતિ દર્શાવેલ છે.આ વિસ્તારમાં રહેલાં વિદ્યુત ક્ષેત્રનું મુલ્ય અને દિશા કેવી ગણાશે?
કોઈ પણ બિંદુમાંથી પસાર થતું સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠ તે બિંદુએ વિધુતક્ષેત્રને લંબ છે તેમ બતાવો.