$+q$ અને $-q$ મૂલ્યના બે બિંદુવત વિધુતભારો અનુક્રમે $\left( { - \frac{d}{2},0,0} \right)$ અને $\left( {\frac{d}{2},0,0} \right)$ બિંદુએ મૂકેલા છે જ્યાં સ્થિતિમાન શૂન્ય હોય તે માટે સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠનું સમીકરણ શોધો.

Vedclass pdf generator app on play store
Vedclass iOS app on app store

આાકૃતિમાં બતાવ્યા આનુસાર ઉદગમથી $x$ અંતરે જરૂરી સમતલ આવેલું છે.

$P$બિંદુ પાસે સ્થિતિમાન,

$\frac{k q}{\left[\left(x+\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}-\frac{k q}{\left[\left(x-\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}=0$

$\therefore \frac{1}{\left[\left(x+\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}=\frac{1}{\left[\left(x-\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}\right]^{1 / 2}}$

$\therefore \left(x-\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}=\left(x+\frac{d}{2}\right)^{2}+h^{2}$

$\therefore x^{2}-x d+\frac{d^{2}}{4}=x^{2}+x d+\frac{d^{2}}{4}$

$\therefore 0=2 x d$

$\therefore x=0$

જે જરૂરી સમતલનું સમીકરણ છે.આ સમતલ $x=0$પર છે એટલે કે $yz-$સમતલમાં છે.

898-s167

Similar Questions

નીચેના કિસ્સાઓ માટે સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠો રેખાકૃતિ દ્વારા દર્શાવો.

$(a)$ $z$ -દિશામાં અચળ વિદ્યુતક્ષેત્ર

$(b)$ ક્ષેત્ર કે જેનું માન નિયમિત રીતે વધે છે પરંતુ અચળ દિશામાં (દા.ત.$z$ -દિશા) રહે છે.

$(c)$ ઉગમબિંદુએ એકલ ધન વિદ્યુતભાર.

$(d)$ સમતલમાં સમાંતર અને સમાન અંતરે રહેલા લાંબા વિદ્યુતભારિત તારથી બનેલ નિયમિત જાળી.

સપસ્થિતિમાન પૃષ્ઠો એટલે શું ?

$(1)$ બિંદુવતુ વિધુતભાર

$(2)$ થોડા અંતરે રહેલાં $+ \mathrm{q}$ અને $- \mathrm{q}$ વિધુતભાર ( ડાઇપોલ )

$(3)$ થોડા અંતરે રહેલાં બે $+ \mathrm{q}$ વિધુતભાર

$(4)$ સમાન વિધુતક્ષેત્રના સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠો દોરો.

$X$ - દિશામાં વધતાં મૂલ્યના વિધુતક્ષેત્રની સમસ્થિતિમાન સપાટી 

  • [AIIMS 2004]

આકૃતિમાં સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠોની સ્થિતિ દર્શાવેલ છે.આ વિસ્તારમાં રહેલાં વિદ્યુત ક્ષેત્રનું મુલ્ય અને દિશા કેવી ગણાશે?

કોઈ પણ બિંદુમાંથી પસાર થતું સમસ્થિતિમાન પૃષ્ઠ તે બિંદુએ વિધુતક્ષેત્રને લંબ છે તેમ બતાવો.