ચાર ધાતુઓ $A$, $B$, $C$ અને $D$ ના નમૂના લીધેલા છે અને નીચે દર્શાવેલ દ્રાવણમાં એક પછી એક ઉમેરેલ છે. પ્રાપ્ત થયેલ પરિણામોને નીચે મુજબ કોષ્ટકમાં સારણીબદ્ધ કરેલ છે :
ધાતુ | આયર્ન $(II)$ સલ્ફેટ | કૉપર $(II)$ સલ્ફેટ | ઝિંક સલ્ફેટ | સિલ્વર નાઇટ્રેટ |
$A.$ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | વિસ્થાપન | ||
$B.$ | વિસ્થાપન | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | ||
$C.$ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | વિસ્થાપન |
$D.$ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ |
ધાતુઓ $A$, $B$, $C$ અને $D$ વિશે નીચે દર્શાવેલા પ્રશ્નોના ઉત્તર માટે ઉપર્યુક્ત કોષ્ટકનો ઉપયોગ કરો.
$(i)$ સૌથી વધુ સક્રિય ધાતુ કઈ છે ?
$(ii)$ જો $B$ ને કૉપર $(II)$ સલ્ફેટના દ્રાવણમાં ઉમેરવામાં આવે તો તમે શું અવલોકન કરશો ?
$(iii)$ ધાતુઓ $A, \,B,\, C$ અને $D$ ને પ્રતિક્રિયાત્મકતા ઊતરતા ક્રમમાં ગોઠવો.
ઊભયગુણી ઑક્સાઇડ એટલે શું ? ઊભયગુણી ઑક્સાઇડનાં બે ઉદાહરણો આપો.
કારણ આપો કે કૉપર ગરમ પાણીની ટાંકી બનાવવા માટે વપરાય છે પરંતુ સ્ટીલ (આયર્નની મિશ્રધાતુ) વપરાતું નથી.
ઝિંક, મૅગ્નેશિયમ અને કૉપરના ધાતુ ઑક્સાઇડો નીચે દર્શાવેલ ધાતુઓ સાથે ગરમ કરવામાં આવ્યા :
ધાતુ | ઝિંક | મૅગ્નેશિયમ | કૉપર |
ઝિક ઑક્સાઇડ | - | - | - |
મૅગ્નેશિયમ ઑક્સાઇડ | - | - | - |
કૉપર ઑક્સાઇડ | - | - | - |
કયા કિસ્સામાં તમે વિસ્થાપન પ્રક્રિયા થતી જોઈ શકો છો ?
જ્યારે આયર્ન$(II) $ સલ્ફેટના દ્રાવણમાં ઝિંક ઉમેરવામાં આવે છે ત્યારે તમે શું અવલોકન કરો છો ? અહીં થતી રાસાયણિક પ્રક્રિયા લખો.