ઉષ્મીય પ્રસરણ એટલે શું ? તેના માત્ર પ્રકારો લખો.
ઉષ્મીય પ્રસરણ એટલે શું ? તેના માત્ર પ્રકારો લખો.
મોટાભાગના પદાર્થનું તાપમાન વધારતાં તેના પરિમાણમાં વધારો થાય છે અને તાપમાન ઘટાડતાં તેના પરિમાણમાં ઘટાડો થાય છે. પદાર્થ દ્વારા ઉષ્માનું શોષણ કરીને તેના પરિમાણમાં થતાં વધારાને ઉષ્મીય પ્રસરણ અને ઉષ્મા મુક્ત કરીને પદાર્થના પરિમાણમાં થતા ઘટાડાને ઉષ્મીય સંકોચન કહે છે. ઉષ્મીય પ્રસરણના ત્રણ પ્રકારો છે :
(a) રેખીય પ્રસરણ (Linear expansion) : લંબાઈમાં થતાં વધારાને રેખીય પ્રસરણ કહે છે.
(b) પૃષ્ઠ-પ્રસરણ (Area expansion) : ક્ષેત્રફળમાં થતાં વધારાને પૃઇ-પ્રસરણ કહે છે,
(c) કંદ-પ્રસરણ (Volume expansion) : કદમાં થતાં વધારાને કંદ-પ્રસરણ કહે છે, દરેકને નીચે આકૃતિમાં બતાવ્યાં છે.
દરેકને નીચે આકૃતિમાં દર્શાવ્યા છે.
Similar Questions
જુદા જુદા પદાર્થના બે સળીયા છે જેના તાપમાન પ્રસ પ્રસરણ અચળાંક $\alpha_1$ અને $\alpha_2$ યંગ મોડ્યુલ્સ $Y_1$ અને $Y_2$ અને બનેને હલી શકે નહીં તેવી રીતે દિવાલમાં ફીટ કરવામાં આવ્યા છે. જો તેને એ રીતે ગરમ કરવામાં આવે કે તે બને એક સરખા વિસ્તરણ પામે છે. સળીયા કોઈ જ વળ્યા નથી અને જો $\alpha_1: \alpha_2=2: 3$ , ઉત્પન્ન થયેલું ઉષ્મીય પ્રતીબળ પણ સરખું છે જ્યારે $Y_1: Y_2$ એ .....
જુદા જુદા પદાર્થના બે સળીયા છે જેના તાપમાન પ્રસ પ્રસરણ અચળાંક $\alpha_1$ અને $\alpha_2$ યંગ મોડ્યુલ્સ $Y_1$ અને $Y_2$ અને બનેને હલી શકે નહીં તેવી રીતે દિવાલમાં ફીટ કરવામાં આવ્યા છે. જો તેને એ રીતે ગરમ કરવામાં આવે કે તે બને એક સરખા વિસ્તરણ પામે છે. સળીયા કોઈ જ વળ્યા નથી અને જો $\alpha_1: \alpha_2=2: 3$ , ઉત્પન્ન થયેલું ઉષ્મીય પ્રતીબળ પણ સરખું છે જ્યારે $Y_1: Y_2$ એ .....
મરક્યુરીનો કાચના પાત્રમાં પરિણામી કદ પ્રસરણાંક $153 \times 10^{-6} /{ }^{\circ} C$ અને મરકયુરીનો સ્ટીલના પાત્રમાં પરિણામી કદ પ્રસરણાંક $144 \times 10^{-6} /{ }^{\circ} C$ છે,જો સ્ટીલનો રેખીય પ્રસરણાંક $12 \times 10^{-6} /{ }^{\circ} C ,$ હોય તો કાચનો રેખીય પ્રસરણાંક કેટલો થશે?
મરક્યુરીનો કાચના પાત્રમાં પરિણામી કદ પ્રસરણાંક $153 \times 10^{-6} /{ }^{\circ} C$ અને મરકયુરીનો સ્ટીલના પાત્રમાં પરિણામી કદ પ્રસરણાંક $144 \times 10^{-6} /{ }^{\circ} C$ છે,જો સ્ટીલનો રેખીય પ્રસરણાંક $12 \times 10^{-6} /{ }^{\circ} C ,$ હોય તો કાચનો રેખીય પ્રસરણાંક કેટલો થશે?
- [AIIMS 2019]
એક કાચનો ફલાસ્ક કે જેનું કદ $200 \,cm ^3$ છે અને તેમાં $20^{\circ} C$ તાપમાને પારો નાખવામાં આવે છે. તો $100^{\circ} C$ સુધી તાપમાન વધારવામાં આવે તો પારો ............. $cm ^3$ બહાર ઢોળાશે. ( $\left.\gamma_{\text {glass }}=1.2 \times 10^{-5} / C ^{\circ}, \gamma_{\text {mercury }}=1.8 \times 10^{-4} / C ^{\circ}\right)$
એક કાચનો ફલાસ્ક કે જેનું કદ $200 \,cm ^3$ છે અને તેમાં $20^{\circ} C$ તાપમાને પારો નાખવામાં આવે છે. તો $100^{\circ} C$ સુધી તાપમાન વધારવામાં આવે તો પારો ............. $cm ^3$ બહાર ઢોળાશે. ( $\left.\gamma_{\text {glass }}=1.2 \times 10^{-5} / C ^{\circ}, \gamma_{\text {mercury }}=1.8 \times 10^{-4} / C ^{\circ}\right)$
આદર્શ વાયુ ${PT}^{3}=$ અચળ મુજબ વિસ્તરે છે. વાયુનો કદ પ્રસરણાંક કેટલો થશે?
આદર્શ વાયુ ${PT}^{3}=$ અચળ મુજબ વિસ્તરે છે. વાયુનો કદ પ્રસરણાંક કેટલો થશે?
- [JEE MAIN 2021]
પિત્તળ અને સ્ટીલના સળિયાના રેખીય પ્રસરણાંક અનુક્રમે ${ \alpha _1}$ અને$\;{\alpha _2}$ છે.પિત્તળ અને સ્ટીલના સળિયાઓની લંબાઇ અનુક્રમે ${l_1}$ અને${l_2}$ છે.જો $ (l_2 - l_1)$ ને બઘાં તાપમાનો માટે સમાન બનાવેલ હોય,તો નીચે આપેલા સંબંઘોમાંથી કયો સંબંધ સાચો છે?
પિત્તળ અને સ્ટીલના સળિયાના રેખીય પ્રસરણાંક અનુક્રમે ${ \alpha _1}$ અને$\;{\alpha _2}$ છે.પિત્તળ અને સ્ટીલના સળિયાઓની લંબાઇ અનુક્રમે ${l_1}$ અને${l_2}$ છે.જો $ (l_2 - l_1)$ ને બઘાં તાપમાનો માટે સમાન બનાવેલ હોય,તો નીચે આપેલા સંબંઘોમાંથી કયો સંબંધ સાચો છે?
- [NEET 2016]