ડાઇઇલેક્ટ્રિકના પ્રકારો લખીને સમજાવો અને દરેકના ઉદાહરણ આપો.

Vedclass pdf generator app on play store
Vedclass iOS app on app store

દ્રવ્યના અણુઓ ધ્રુવીય કે અધ્રુવીય હોઈ શકે છે તેથી ડાઇઈલેક્ટ્રિકના બે પ્રકાર છે.

$(1)$ ધ્રુવીય $(Polar)$ $(2)$ અધ્રુવીય $(Non-Polar)$ અણુને ધ્રુવીય અણું કહे છે.

$(1)$ ધ્રુવીય અણુ : જે ડાઇઇલેક્ટ્રિકમાં ધન અને ઋણ વિદ્યુતભારોના કેન્દ્રો એકજ બિંદુ પર સંપાત થયેલાં ન હોય તેવાં અણુને ધ્રુવીય અણુ કહે છે. ધ્રુવીય અણુઓને કાયમી ડાઇપોલ ચાકમાત્રા (મોમેન્ટ) હોય છે.

દા.ત : $H_20$, $HCl$ ના અણુઓ.

નીચે આકૃતિમાં ધ્રુવીય અણુઓ દર્શાવ્યા છે.

$(2)$ અધ્રુવીય અણુ : જે ડાઇઈલેક્ટ્રિકમાં ધન વિદ્યુતભારનું કેન્દ્ર અને ઋણ વિદ્યુતભારનું કેન્દ્ર એકબીજા પર સંપાત થયેલાં હોય તેવાં અણુને અધ્રુવીય અણુ કહે છે. અધ્રુવીય અણુઓ કાયમી ડાઇપોલ ચાકમાત્રા ધરાવતા નથી.

દા.ત. : $O_2$, $H_2$, ના અણુઓ.

નીચે આકૃતિમાં અપ્રુવીય અણુઓ દર્શાવ્યા છે.

898-s112g

Similar Questions

દરેક $40 \,\mu F$ ના બે સંઘારકોને શ્રેણીમાં જોડવામાં આવેલા છે. બે માંથી કોઈ એક સંઘારકને $K$ જેટલા ડાયઈલેક્ટ્રિક અચળાંક ઘરાવતા અવાહક વડે એવી રીતે ભરવામાં આવે છે કે જેથી તંત્રની સમતુલ્ય સંઘારકતા $24 \,\mu F$ થાય. $K$ નું મૂલ્ય ......... હશે.

  • [JEE MAIN 2022]

ડાયઇલેક્ટ્રીક અચળાંક $K$ ધરાવતા દ્રવ્યના એક ચોસલાનું ક્ષેત્રફળ સમાંતર પ્લેટ કેપેસીટરની પ્લેટ જેટલું છે, પરંતુ તેની જાડાઈ $(3/4)d$ છે. જ્યાં, $d$ બે પ્લેટ વચ્ચેનું અંતર છે.જ્યારે આ ચોસલાને પ્લેટો વચ્ચે દાખલ કરવામાં આવે ત્યારે કેપેસીટન્સમાં કેવો ફેરફાર થાય ? 

$C$ અને $3C$ સંધારકતા ધરાવતા બે સમાંતર પ્લેટ સંધારકોને સમાંતરમાં જોડવામાં આવ્યા છે અને $18\,V$ના સ્થિતિમાનના તફાવતથી તેમને વિદ્યુતભારીત કરવામાં આવે છે. હવે બેટરીને દૂર કરવામાં આવે છે અને $C$ સંધારકતા ધરાવતા સંધારકની પ્લેટો વચ્ચેની સંપૂર્ણ જગ્યામાં $9$ જેટલો ડાયઈલેકટ્રીક વચ્ચેનો અંતિમ સ્થિતિમાનનો તફાવત $\dots\dots\,V$છે.

  • [JEE MAIN 2022]

એક સમાંતર પ્લેટ કેપેસિટર જેનું ક્ષેત્રફળ $A$ છે. પ્લેટ અંતર '$d$', તેને બે ડાયઈલેક્ટ્રિકમાં ભરવામાં આવે છે. આ તંત્રનું કેપેસિન્ટન્સ શું હશે ?

પ્લેટનું ક્ષેત્રફળ $A$ એને બે પ્લેટ વચ્ચેનું અંતર $d$ ધરાવતું સમાંતર પ્લેટ કેપેસિટર ડાઇલેક્ટ્રિકથી ભરેલું છે. કેપેસિટરની ક્ષમતા શું હશે જ્યારે ડાઇલેક્ટ્રિકની પરમિટિવિટી નીચે પ્રમાણે બદલાય.

$\varepsilon(x)=\varepsilon_{0}+k x, \text { for }\left(0\,<\,x \leq \frac{d}{2}\right)$

$\varepsilon(x)=\varepsilon_{0}+k(d-x)$, for $\left(\frac{d}{2} \leq x \leq d\right)$

  • [JEE MAIN 2021]