$(a)$ પ્રારંભિક કણના ક્વાર્કસ મોડેલ અનુસાર ન્યુટ્રોન એક અપક્વાર્કસ ( વિધુતભાર $\frac{2}{3}e$ ) અને બે ડાઉન ક્વાર્કસ ( વિધુતભાર $ - \frac{1}{3}e$ ) નો બનેલો છે. એવું ધારી લીધેલું છે, કે તેઓ ${10^{ - 15}}$ $m$ ક્રમની બાજુની લંબાઈવાળા ત્રિકોણની રચના કરે છે. ન્યૂટ્રોનની સ્થિતવિધુત સ્થિતિઊર્જા ગણો અને તેને દળ $939$ $Me\,V$ સાથે સરખાવો. $(b)$ ઉપરના સ્વાધ્યાય પ્રમાણે પ્રોટોન માટે ફરીથી કરો જે બે અપક્વાર્કસ અને એક ડાઉન ક્વાર્કસનો બનેલો છે.
$(a)$ વિદ્યુતસ્થિતિઊર્જા $U =\frac{k q_{1} q_{2}}{r}$
ત્રણ વિદ્યુતભારોનું તંત્ર નીચે મુજબ છે.
$r=10^{-15} m$
$q_{u}=$ અપક્વાર્કસ $=\frac{2}{3} e$
$q_{d}=$ ડાઉન ક્વાર્કસ $=-\frac{1}{3} e$
તંત્રની સ્થિતિઊર્જ $U =k\left(\frac{q_{d} q_{d}}{r}+\frac{q_{u} q_{d}}{r}+\frac{q_{u} q_{d}}{r}\right)$
$U =k\left[\frac{\left(-\frac{1}{3} e\right)\left(-\frac{1}{3} e\right)}{r}+\frac{\left(\frac{2}{3} e\right)\left(-\frac{1}{3} e\right)}{r}+\frac{\left(\frac{2}{3} e\right)\left(-\frac{1}{3} e\right)}{r}\right]$
$=\frac{k}{r}\left[\frac{1}{9} e^{2}-\frac{2}{9} e^{2}-\frac{2}{9} e^{2}\right]$
$=\frac{k e^{2}}{q r}[1-2-2]$
$=\frac{k e^{2}}{q r} \times(-3)$
$=\frac{9 \times 10^{9} \times\left(1.6 \times 10^{-19}\right)^{2} \times(-3)}{9 \times 10^{-15}}$
$=-7.68 \times 10^{-14} J$
$\therefore U =\frac{-7.68 \times 10^{-14}}{-1.6 \times 10^{-19}} eV$
$\therefore U =4.8 \times 10^{5}\,eV$
$=0.48 \times 10^{6} eV =0.48\,MeV$
$\alpha-$કણ અને એક પ્રોટોનને સમાન સ્થિતિમાનના તફાવતથી વિરામ સ્થિતિમાંથી પ્રવેગિત કરવામાં આવે છે. બંને દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલ રેખીય વેગમાનોનો ગુણોત્તર $..........$ થશે.
બિંદુવતું વિધુતભાર $\mathrm{Q}$ ના વિધુતક્ષેત્રમાં એક પરિક્ષણ વિધુતભાર $\mathrm{q}$ બે જુદા જુદા બંધ માર્ગો પર ગતિ કરે છે. વિધુતક્ષેત્રની રેખાને લંબ વિભાગમાં આકૃતિમાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે પ્રથમ ગતિ કરે છે. પહેલાના જેટલા જ ક્ષેત્રફળવાળા ચોરસ લૂપ પરના માર્ગ પર ગતિ કરે છે, તો આ બંને કિસ્સામાં થતાં કાર્યની સરખામણી કરો. તેને વર્ણવો
બાહ્ય ક્ષેત્રમાં એકબીજાથી $\mathrm{r}$ અંતરે રહેલાં બે બિંદુવત્ વિધુતભારો માટે સ્થિતિ ઊર્જાનું સૂત્ર મેળવો.
$b$ બાજુ ધરાવતા સમઘનના દરેક છેડે સમાન વિદ્યુતભાર $(-q)$ મુકેલ છે તો કેન્દ્ર પર મુકેલ $(+q)$ વિદ્યુતભારની વિદ્યુતસ્થીતીમાનની ઉર્જા.....
આકૃતિમાં કિરણ વડે દર્શાવેલ પથ પરથી $2\ \mu C$ નો વિદ્યુતભાર $B$ થી $C$ બિંદુએ પહોચે છે. તો થતું કાર્ય ........$J$ ગણો.