ધાતુના વિદ્યુતભારિત ગોળા $A$ ને નાયલોનની દોરી વડે લટકાવેલ છે. આકૃતિ $(a)$ માં દર્શાવ્યા મુજબ અવાહક હાથા (હેન્ડલ) વડે પકડેલ બીજો વિધુતભારિત ગોળો $B, A$ ની નજીક એવી રીતે લાવવામાં આવે છે કે તેમનાં કેન્દ્રો વચ્ચેનું અંતર $10\, cm$ હોય. આનાથી થતું નું અપાકર્ષણ નોંધવામાં આવે છે. (દાખલા તરીકે, એક પ્રકાશકિરણ વડે તેને પ્રકાશિત કરી પડદા પર તેનું આવર્તન/સ્થાનાંતર માપીને). $A$ અને $B$ ગોળાઓને અનુક્રમે $C$ અને $D$ વિદ્યુતભારરહિત ગોળાઓ સાથે આકૃતિ $(b)$ માં દર્શાવ્યા મુજબ સ્પર્શ કરાવવામાં આવે છે. હવે $C$ અને $D$ ને દૂર કરી $B$ ને $A$ ની નજીક તેમનાં કેન્દ્રો વચ્ચેનું અંતર $5.0\, cm$ થાય તેમ લાવવામાં આવે છે [ આકૃતિ $(c)$ ]. કુલંબના નિયમના આધારે $A$ નું અપાકર્ષણ કેટલું થશે ? $A$ અને $C$ ગોળાઓ તથા $B$ અને $D$ ગોળાઓનાં પરિમાણ સમાન છે. $A$ અને $B$ નાં કેન્દ્રો વચ્ચેના અંતરની સરખામણીએ તેમનાં પરિમાણ અવગણો.
ધાતુના વિદ્યુતભારિત ગોળા $A$ ને નાયલોનની દોરી વડે લટકાવેલ છે. આકૃતિ $(a)$ માં દર્શાવ્યા મુજબ અવાહક હાથા (હેન્ડલ) વડે પકડેલ બીજો વિધુતભારિત ગોળો $B, A$ ની નજીક એવી રીતે લાવવામાં આવે છે કે તેમનાં કેન્દ્રો વચ્ચેનું અંતર $10\, cm$ હોય. આનાથી થતું નું અપાકર્ષણ નોંધવામાં આવે છે. (દાખલા તરીકે, એક પ્રકાશકિરણ વડે તેને પ્રકાશિત કરી પડદા પર તેનું આવર્તન/સ્થાનાંતર માપીને). $A$ અને $B$ ગોળાઓને અનુક્રમે $C$ અને $D$ વિદ્યુતભારરહિત ગોળાઓ સાથે આકૃતિ $(b)$ માં દર્શાવ્યા મુજબ સ્પર્શ કરાવવામાં આવે છે. હવે $C$ અને $D$ ને દૂર કરી $B$ ને $A$ ની નજીક તેમનાં કેન્દ્રો વચ્ચેનું અંતર $5.0\, cm$ થાય તેમ લાવવામાં આવે છે [ આકૃતિ $(c)$ ]. કુલંબના નિયમના આધારે $A$ નું અપાકર્ષણ કેટલું થશે ? $A$ અને $C$ ગોળાઓ તથા $B$ અને $D$ ગોળાઓનાં પરિમાણ સમાન છે. $A$ અને $B$ નાં કેન્દ્રો વચ્ચેના અંતરની સરખામણીએ તેમનાં પરિમાણ અવગણો.
ધારો કે $A$ ગોળા પરનો મૂળ વિધુતભાર $q$ અને $B$ ગોળા પરનો $q^{\prime}$ છે. તેમની વચ્ચેના $r$ અંતરે, દરેક પર લાગતું સ્થિતવિદ્યુત બળ (અંતરની સાપેક્ષે તેમનાં પરિમાણ અવગણતાં)
$F=\frac{1}{4 \pi \varepsilon_{0}} \frac{q q^{\prime}}{r^{2}}$
છે, જ્યારે સમાન પણ વિધુતભારરહિત ગોળો $C, A$ ને સ્પર્શે છે ત્યારે વિદ્યુતભારો $A$ અને $C$ પર પુનઃ વિતરિત થાય છે, દરેક ગોળો $q/2$ વિદ્યુતભાર પ્રાપ્ત કરે છે. તેવી જ રીતે $D, B$ ને સ્પર્શ પછી દરેક પ૨ પુનઃ વિતરિત થયેલો વિદ્યુતભાર $q'/2$ છે. હવે જો તેમની વચ્ચેનું અંતર અડધું કરવામાં આવે તો, દરેક પર લાગતા સ્થિતવિદ્યુત બળનું માન,
${F^\prime } = \frac{1}{{4\pi {\varepsilon _0}}}\frac{{[q/2][{q^\prime }/2]}}{{{{(r/2)}^2}}} = \frac{1}{{4\pi {\varepsilon _0}}}\frac{{\left( {q{q^\prime }} \right)}}{{{r^2}}} = F$
આમ, $A$ પર $B$ વડે લાગતું બળ બદલાતું નથી પણ અગાઉ જેટલું જ છે.
Similar Questions
શું તમે વિદ્યુતભારના ક્વૉન્ટમીકરણને અવગણી શકો ?
શું તમે વિદ્યુતભારના ક્વૉન્ટમીકરણને અવગણી શકો ?
$r_{1}$ ત્રિજ્યા અને $q_{1}$ વિદ્યુતભાર ધરાવતો એક નાનો ગોળો $r_{2}$ ત્રિજ્યા અને $q_{2} $ વિદ્યુતભાર ધરાવતી એક ગોળાકાર કવચ વડે ઘેરાયેલ છે. દર્શાવો કે જો $q_{1}$ ધન હોય તો જ્યારે તે બંનેને તાર વડે જોડેલા હોય), કવચ પર કોઈ પણ વિદ્યુતભાર $q_{2}$ હોય તો પણ, વિદ્યુતભાર ગોળાથી કવચ પર વહન પામશે જ.
$r_{1}$ ત્રિજ્યા અને $q_{1}$ વિદ્યુતભાર ધરાવતો એક નાનો ગોળો $r_{2}$ ત્રિજ્યા અને $q_{2} $ વિદ્યુતભાર ધરાવતી એક ગોળાકાર કવચ વડે ઘેરાયેલ છે. દર્શાવો કે જો $q_{1}$ ધન હોય તો જ્યારે તે બંનેને તાર વડે જોડેલા હોય), કવચ પર કોઈ પણ વિદ્યુતભાર $q_{2}$ હોય તો પણ, વિદ્યુતભાર ગોળાથી કવચ પર વહન પામશે જ.
બિંદુવત્ વિધુતભાર કોને કહે છે ?
બિંદુવત્ વિધુતભાર કોને કહે છે ?
એક પદાર્થ ઋણ વિદ્યુતભારીત શેના દ્વારા થઈ શકે છે?
એક પદાર્થ ઋણ વિદ્યુતભારીત શેના દ્વારા થઈ શકે છે?
એક હવા ભરેલા વિદ્યુતભારીત સુવર્ણ પત્રક વિદ્યુત દર્શકમાં તેના પત્રો ચોક્કસ અંતરે દૂર છે. જ્યારે વિદ્યુત દર્શક પર ક્ષ-કિરણો આયાત કરવામાં આવે તો પત્રો
એક હવા ભરેલા વિદ્યુતભારીત સુવર્ણ પત્રક વિદ્યુત દર્શકમાં તેના પત્રો ચોક્કસ અંતરે દૂર છે. જ્યારે વિદ્યુત દર્શક પર ક્ષ-કિરણો આયાત કરવામાં આવે તો પત્રો