વિધુતભારના ક્વોન્ટાઇઝેશનને આપણે અવગણી શકીએ ? જો હા, તો કઈ પરિસ્થિતિના આધારે અવગણી શકી?
હા, કોઈ પણ પદાર્થના વિદ્યુતભારમાં વધારો કે ઘટાડો $e$ ના પદમાં જ થઈ શકે છે અને આ વધારા કે ઘટાડાનું પદ $(Step\,size)$ નાનું છે કારણ કે સ્થૂળ $(Macroscopic)$ સ્તરે $\mu C$ ના વિદ્યુતભારો સાથે કામ કરવાનું હોય છે અને પદાર્થ પરનો વિદ્યુતભાર $e$ ના એકમમાં જ વધારી કે ઘટાડી શકાય છે. તેવી હકીકત જોઈ શકાતી નથી.
વિદ્યુતભારનું કણ (દાણા) જેવું સ્વરૂપ અદૃશ્ય થઈને સતત સ્વરૂપમાં જણાય છે. જે નીચેના ઉદાહરણ પરથી સમજી શકાય. આ પરિસ્થિતિને બિંદુઓ અને રેખાના ભૌમિતિક ખ્યાલો સાથે સરખાવી શકાય છે.
ટપકાં ટપકાંવાળી રેખા દૂરથી જોતાં સળંગ (સતત) દેખાય છે પણ વાસ્તવમાં તે સળંગ નથી. તેવી રીતે નાના પણ ઘણાં વિદ્યુતભારો એક સાથે લેતાં સતત વિદ્યુતભાર વિતરણ તરીકે દેખાય છે.
સ્થૂળ સ્તરે આપણે વિદ્યુતભાર $e$ ના મૂલ્યની સરખામણીમાં પ્રચંડ વિદ્યુતભારો સાથે કામ કરવાનું હોય છે.
$1 \mu C$ જેટલો વિદ્યુતભાર એ ઇલેક્ટ્રૉન પરના વિદ્યુતભાર કરતાં લગભગ $10^{13}$ ગણો છે. આ માપક્રમ પર વિદ્યુતભાર માત્ર $e$ ના પદમાં જ વધી કે ઘટી શકે છે. આ હકીક્ત, વિદ્યુતભાર સતત મૂલ્યો ધારણ કરી શકે છે.
આમ, સ્થૂળ સ્તરે વિધુતભારના ક્વૉન્ટમીકરણનું કોઈ વ્યવહારિક પરિણામ નથી તેથી તેને અવગણી શકાય છે.
સૂક્ષ્મ સ્તરે કે જ્યાં વિદ્યુતભારો $e$ ના કેટલાંક દશકો કે શતકો ગણા હોય, એટલે કે તેમને અવગણી શકાય એવાં હોય, તો તેઓ અલગ અલગ જથ્થામાં જણાય છે અને વિદ્યુતભારના ક્વૉન્ટમીકરણને અવગણી શકાતું નથી.
એક હવા ભરેલા વિદ્યુતભારીત સુવર્ણ પત્રક વિદ્યુત દર્શકમાં તેના પત્રો ચોક્કસ અંતરે દૂર છે. જ્યારે વિદ્યુત દર્શક પર ક્ષ-કિરણો આયાત કરવામાં આવે તો પત્રો
સંપર્ક દ્વારા પદાર્થને કેવી રીતે વિધુતભારિત કરી શકાય ?
યોગ્ય અવાહક પદાર્થોને ઘસવાથી મળતા વિધુતભારોના પ્રકાર જણાવો. તેમના નામ કયા વૈજ્ઞાનિકે આપ્યા હતા ?
નીચેનામાંથી કયો વિદ્યુતભાર શકય નથી.
ઊન સાથે ઘસેલા એક પોલીથીન ટુકડા પર $3 \times 10^{-7} \;C$ ઋણ વિદ્યુતભાર છે. $(a)$ સ્થાનાંતરિત થયેલા ઇલેક્ટ્રૉનની સંખ્યા શોધો. તેઓ શાના પરથી શાના પર સ્થાનાંતરિત થયા છે? $(b)$ ઊનથી પોલીથીન તરફ દળનું સ્થાનાંતર થયેલ છે?