નિર્બળ બેઈઝના આયનીકરણ અચળાંક $({K_b})$ નું સૂત્ર તારવો.

ધારોકે નિર્બળ બેઇઝનું સામાન્ય સૂત્ર MOH છે. આ નિર્બળ બેઈઝ MOH ના જલીય દ્રાવણમાં નીચે પ્રમાણેનું સંતુલન હોય.

સંતુલન $:$$\mathrm{MOH}_{\text {(aq) }}+(\mathrm{aq})+\mathrm{M}_{\mathrm{aq}}^{+}+\mathrm{OH}_{\text {(aq) }}^{-}$

જ્યાં $C =$ બેઈઝની પ્રારંભિક સાંદ્રતા મોલારિટીમાં

$\alpha=$ બેઈઝનો આયનીકરણ અંશ $=$ આયનીકરણની માત્રા

$\mathrm{MOH}$ ના આયનીકરણનું પ્રમાણ $=\mathrm{C} \alpha$

$\therefore$ સંતુલન પ્રાપ્તિમાં બેઇઝની સાંદ્રતાનો ધટાડો $=\mathrm{C} \alpha \mathrm{M}$

$\therefore$ સંતુલને બેઈઝ $\mathrm{MOH}$ ની સાંદ્રતા $=(\mathrm{C}-\mathrm{C} \alpha)=\mathrm{C}(1-\alpha)$

સંતુલને $\left[\mathrm{M}^{+}\right]=\left[\mathrm{OH}^{-}\right]=\mathrm{C} \alpha \mathrm{M}$

$MOH$ બેઈઝની દ્રાવણમાં સંતુલિત પ્રક્રિયા ઉપરથી

$\mathrm{K}=\frac{\left[\mathrm{M}^{+}\right]\left[\mathrm{OH}^{-}\right]}{[\mathrm{MOH}]}$

$\therefore \mathrm{K}_{b}=\frac{\left[\mathrm{M}^{+}\right]\left[\mathrm{OH}^{-}\right]}{[\mathrm{MOH}]}=\frac{\left[\mathrm{OH}^{-}\right]^{2}}{[\mathrm{MOH}]}$

તથા $\left[\mathrm{OH}^{-}\right]=\sqrt{\mathrm{K}_{b} \cdot[\mathrm{MOH}]}$

આ ઉપરથી $\mathrm{K}_{b}=\frac{(\mathrm{C} \alpha)}{\mathrm{C}(1-\alpha)}=\frac{\mathrm{C} \alpha^{2}}{1-\alpha}$