$0.05$ $M$ એમોનિયા દ્રાવણનો આયનીકરણ અંશ અને $pH$ નક્કી કરો. એમોનિયાનો આયનીકરણ અચળાંક કોષ્ટક $7.7$ માંથી લઈ શકાશે. વળી, એમોનિયાના સંયુગ્મ ઍસિડનો આયનીકરણ અચળાંક પણ ગણો. 

એમોનિયાનું પાણીમાં આયનીકરણ નીચેના સમીકરણથી દર્શાવી શકાય.

$NH _{3}+ H _{2} O \rightleftharpoons NH _{4}^{+}+ OH ^{-}$

આપણે હાઇડ્રોક્સિલ આયનની સાંદ્રતા ગણવા સમીકરણ $(7.33)$ નો ઉપયોગ કરીએ.

$\left[ OH ^{-}\right]= c \alpha=0.05 \alpha$

$K_{ b }=0.05 \alpha^{2} /(1-\alpha)$

$\alpha$ નું મૂલ્યો ઓછું છે માટે દ્વિઘાત સમીકરણને $1$ ની સરખામણીમાં $\alpha$ ને સમીકરણની જમણી બાજુએ છેદને બરાબર એક ગણીને દ્વિઘાત સમીકરણ સરળ બનાવી શકીએ.

આમ,

$K_{ b }= c \alpha^{2}$ અથવા $\alpha=\sqrt{\left(1.77 \times 10^{-5} / 0.05\right)}$ $=0.018$

$\left[ OH ^{-}\right]= c \alpha=0.05 \times 0.018=9.4 \times 10^{-4} \,M$

$\left[ H ^{+}\right]=K_{ w } /\left[ OH ^{-}\right]=10^{-14} /\left(9.4 \times 10^{-4}\right)$

$=1.06 \times 10^{-11}$

$pH =-\log \left(1.06 \times 10^{-11}\right)=10.97$

હવે, સંયુગ્મ ઍસિડ-બેઇઝ સંબંધનો ઉપયોગ કરીને

$K_{ a } \times K_{ b }=K_{ w }$

$NH _{3}$ માટેનું $K_{ b }$ નું મૂલ્ય કોષ્ટક માંથી મેળવીને કરી શકીએ.

Base	$K _{ b }$
Dimethylamine, $\left( CH _{3}\right)_{2} NH$	$5.4 \times 10^{-4}$
Triethylamine, $\left( C _{2} H _{5}\right)_{3} N$	$6.45 \times 10^{-5}$
Ammonia, $NH _{3}$ or $NH _{4} OH$	$1.77 \times 10^{-5}$
Quinine, ( $A$ plant product)	$1.10 \times 10^{-6}$
Pyridine, $C _{5} H _{5} N$	$1.77 \times 10^{-9}$
Aniline, $C _{6} H _{5} NH _{2}$	$4.27 \times 10^{-10}$
Urea, $CO \left( NH _{2}\right)_{2}$	$1.3 \times 10^{-14}$

સંયુગ્મ ઍસિડ $NH _{4}^{+}$ ની સાંદ્રતા પણ નક્કી કરી શકીએ.

$K_{ a }=K_{ w } / K_{ b }=10^{-14} / 1.77 \times 10^{-5}$

$=5.64 \times 10^{-10}$