નીચે દર્શાવેલાં તત્ત્વોની ઓક્સિડેશન અવસ્થામાં જોવા મળતી ભિન્નતાની ભાતની (pattern) ચર્ચા કરો.

$(i)$ $B $ થી  $Tl$ $(ii)$ $C$ થી $Pb$

$(i)$ $B $થી $Tl$ : સમૂહ $13$ નાં તત્ત્વોની $e^{-}$રચના $n s^{2} n p^{1}$ છે. તેથી $+3$ સામાન્ય ઑક્સિડેશન અવસ્થા ધરાવે છે. કેટલીકવાર $B$ અને $\mathrm{Al}$ એ $+3$ ઓક્સિેડેશન અવસ્થા દર્શાવે છે. બાકીનાં તત્ત્વો $Ga, In, Tl$ એ $+1$ અને $+3$ બંને ઑક્સિડેશન આંક ધરાવે છે. સમૂહમાં ઉપરથી નીચે તરફ $+1$ અવસ્થા સ્થાયી છે. કારણ કે તે નિષ્ક્રિય યુગ્મ અસર ધરાવે છે. નિષ્કિય યુગ્મ અસર સમૂહમાં ઉપરથી નીચે તરફ વધુ ને વધુ અગ્રણી બને છે. આથી

$Ga (+1)$ અસ્થાયી છે. $In (+1)$ સ્થાયી છે.

$Tl (+1)$ વધુ સ્થાયી છે.

ઉપરથી નીચે $+3$ અવસ્થાની સ્થાયિતા ધટે છે.

તત્વ	$\mathrm{B}$	$\mathrm{Al}$	$\mathrm{Ga}, \mathrm{In}, \mathrm{Tl}$
ઓક્સિડેશન આંક	$+3$	$+3$	$+1,+3$

$(ii)$ $\mathrm{C}$ થી $\mathrm{Pb}$ : સમૂહ $14$ નાં તત્ત્વોની $e^{-}$રચના $n s^{2} n p^{2}$ છે. તેથી સામાન્ય ઓક્સિડેશન અવસ્થા $+4$ ધરાવે છે. કેટલીકવાર ઉપરથી નીચે તરફ જતા નિષ્ક્રિય યુગ્મ અસરના લીધે $+2$ અવસ્થા વધુ સામાન્ય બનતી જાય છે.$C$ અને $Si$ એ $+4$ અવસ્થા ધરાવે છે. ઉપરથી નીચે તરફ જતા નિષ્ક્રિય યુગ્મ અસરના લીધે $+4$ની સ્થાયિતા ધટે છે અને $+2$ની સ્થાયિતા વધે છે.

તત્વ	$\mathrm{C}$	$\mathrm{Si}$	$\mathrm{Ge}, \mathrm{Sn}, \mathrm{Pb}$
ઓક્સિડેશન આંક	$+4$	$+4$	$+2,+4$