નિર્બળ વિધુતવિભાજ્યની $pH$ ની ગણતરીની રીતનો તબક્કાવાર અભિગમ સમજાવો.
તબક્કો$-1 :$ વિયોજન પહેલાંની હાજર સ્વિસીઝને બ્રૉસ્ટેડ-લૉરી ઍસિડ / બેઇઝ તરીકે ઓળખો.
તબક્કો$-2:$ શક્ય બધી જ પ્રક્રિયાઓ માટે સંતુલિત સમીકરણ એટલે કે ઍસિડ અને બેઇઝ બંને તરીકે વર્તતી સ્વિસીઝને લખીએ.
તબક્કો$-3:$ ઊંચા $K_a$ વાળી પ્રક્રિયાઓના પ્રાથમિક પ્રક્રિયા તરીકે જયારે બીજી પ્રક્રિયાને ગૌણ પ્રક્રિયા તરીકે ઓળખવી જોઈએ.
તબક્કો$-4:$ પ્રાથમિક પ્રક્રિયામાંથી દરેક સ્વિસીઝ માટે નીચેના મૂલ્યોનો કોષ્ટક સ્વરૂપમાં યાદી બનાવીએ.
$(i)$ પ્રારંભિક સાંદ્રતા $(ii)$ સંતુલન તરફ આગળ વધતી પ્રક્રિયામાં સાંદ્રતાનો ફેરફાર, આયનીકરણ અંશ $(\alpha)$ પર્યાયમાં દર્શાવીએ. $(i)$ સંતુલન સાંદ્રતા દર્શાવીએ.
તબક્કો$-5 :$ મુખ્ય પ્રક્રિયા માટેના સંતુલન અચળાંકના સમીકરણમાં સંતુલન સમયની સાંદ્રતાઓ મૂકીએ અને તું માટે ઉકેલ મેળવીએ.
તબક્કો$-6 :$ મુખ્ય પ્રક્રિયામાં સ્વિસીઝની સાંદ્રતાઓની ગણતરી કરીએ.
તબક્કો$-7:$ $pH =-log [H_3O^+]$ નો ઉપયોગ કરી $pH$ ગણો.
$0.01$ $M$ $C{H_3}COOH$ નું $5\%$ આયનીકરણ થાય છે તેનો વિયોજન અચળાંક ગણો.
પ્રોપેનોઇક ઍસિડનો આયનીકરણ અચળાંક $1.32 \times 10^{-5}$ છે. તેના $0.05$ $M$ દ્રાવણમાં ઍસિડનો આયનીકરણ અંશ ગણો અને $pH$ પણ ગણો. જો દ્રાવણમાં $0.01$ $M$ $HCl$ પણ હોય તો દ્રાવણનો આયનીકરણ અંશ કેટલો થશે ?
$7$ ગ્રામ $N{H_4}OH$ પ્રતિ $500$ $mL$ દ્રાવણની $pH$ કેટલી હશે ? ( $N{H_4}OH$ નો ${K_b} = 1.8 \times {10^{ - 5}}$, $N{H_4}OH$ નું આણ્વિય દળ $35\,g\,mo{l^{ - 1}}$ )
એનિલિન ખૂબ નિર્બળ બેઇઝ છે. તો એનિલિનના .....$M$ દ્રાવણનો વિયોજન અંશ સૌથી વધુ હશે ?
સલ્ફ્યુરસ એસિડ $\left( H _{2} SO _{3}\right)$ $Ka _{1}=1.7 \times 10^{-2}$ અને $Ka _{2}=6.4 \times 10^{-8}$ ધરાવે છે. $0.588 \,M\, H _{2} SO _{3}$ ની $pH$ ....... છે. (નજીકનાં પૂર્ણાંકમાં રાઉન્ડ ઓફ કરો)