“સરેરાશ વેગનું મૂલ્ય, સરેરાશ ઝડપ જેટલું હોય છે તે હંમેશાં સાચું નથી તેમજ હંમેશાં ખોટું પણ નથી” ઉદાહરણ દ્વારા સમજાવો. 

Vedclass pdf generator app on play store
Vedclass iOS app on app store

ધારો કે સુરેખ માર્ગ પર ગતિ કરતી કાર $O$ $(0)$ બિંદુથી $P\,(+ 360)$ બિદુએ જતાં લાગતો સમય $18\,s$ છે. હવે $6\, s$ માં તે $P$ થી $Q$ $(240)$ પર પરત આવે છે, તો કારની બંને સમયગાળાની ગતિ દરમિયાન સરેરાશ વેગ અને સરેરાશ ઝડપ મેળવીને આપેલ પ્રશ્નનો ઉતર સમજી શકાય.

$O$ થી $P$ સુધીની ગતિ માટે

સરેરાશ ઝડ૫ =$\frac{ OP }{t_{1}}=\frac{+360}{18}=20 m s ^{-1}$

સરેરાશ વેગ $=$$P$ના યામ$-$$O$ના યામ /$t_1$

$=\frac{360-0}{18}$

$=\frac{360}{18}=20 m s ^{-1}$

હવે $O$ થી $P$ અને $P$ થી $Q$ સુધીની ગતિ માટે,

સરેરાશ ઝડપ $=\frac{ OP + PQ }{t_{2}}=\frac{360+120}{t_{1}+6}[\because PQ =360-240=120]$

$=\frac{480}{18+6}=\frac{480}{24}$

$=20 ms ^{-1}$

સરેરાશ વેગ $=$સ્થાનાંતર$(OQ)$/$t_2$

$=\frac{240}{24}$

$=10 m s ^{-1}$

આમ, આ ઉદાહરણ પરથી કહી શકાય કે સરેરાશ વેગનું માન, સરેરાશ ઝડપ જેટલું હંમેશાં હોતું નથી અને હોય પણ છે.

Similar Questions

સરેરાશ ઝડપનું મૂલ્ય અને સરેરાશ વેગના મૂલ્યનો સંબંધ લખો.

એક ટ્રેન $60 km/hr$ ની ઝડપથી પ્રથમ કલાક અને $40 km/hr$ ની ઝડપથી અડધો કલાક ગતિ કરે ,તો સરેરાશ ઝડપ કેટલા..........$km/h$ થાય?

વેગ અને સરેરાશ વેગની વ્યાખ્યા આપો.

એક વ્યક્તિ સુરેખ માર્ગે $5 \;km h ^{-1}$ની ઝડપે તેના ઘરેથી $2.5\; km$ દૂર આવેલા માર્કેટમાં જાય છે. પરંતુ માર્કેટને બંધ જુએ છે, તે તરત જ $7.5 \;km h ^{-1} .$ની ઝડપે ઘરે પાછો ફરે છે તો, સમયગાળા $0$ થી $50\; min$ માટે વ્યક્તિની સરેરાશ ઝડપ કેટલી હશે ? 

એક કણ સીધી મુસાફરીના અંતરનો અડધો ભાગ ઝડ૫ $6 \,m / s$ સાથે કાપે છે. અંતરનો બાકીનો ભાગ $2 \,m / s$ ઝડપ સાથે બાકીની મુસાફરીના અડધા સમય અને બીજા અડધા સમય માટે $4 \,m / s$ સાથે આવરી લે છે. કણોની સરેરાશ ગતિ ............. $m / s$ થાય ?