લોરેન્ટઝ બળ એટલે શું ? તેના માટેનું સૂ?

English

Gujarati

Hindi

4.Moving Charges and Magnetism

medium

લોરેન્ટઝ બળ એટલે શું ? તેના માટેનું સૂત્ર લખો.

Option A

Option B

Option C

Option D

Solution

જ્યારે વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ચુંબકીયક્ષેત્ર એમ બંને હાજર હોય તેવાં વિસ્તારમાંથી વિદ્યુતભારિત કણ પસાર થાય ત્યારે તેનાં પર લાગતાં ફુલ બળને લૉરેન્ટ્ઝ બળ કહે છે.

વિદ્યુતક્ષેત્રમાંથી પસાર થતાં $q$ વિદ્યુતભાર પર લાગતું વિદ્યુત બળ, $\overrightarrow{ F }$ વિદ્યુત $=q \overrightarrow{ E }$

અને યુંબકીયક્ષેત્રમાંથી પસાર થતાં $q$ વિદ્યુતભાર પર લાગતું યુંબકીય બળ $\overrightarrow{ F }_{megnet}=q(\vec{v} \times \overrightarrow{ B })$

આમ, વિદ્યુતભાર પર લાગતું કુલ બળ,

$=q \overrightarrow{ E }+q(\vec{v} \times \overrightarrow{ B })$

$\therefore \overrightarrow{ F }=q[\overrightarrow{ E }+(\vec{v} \times \overrightarrow{ B })]$ ને લોરેન્ટ્ઝ બળ કહે છે.

કોષ્ટક : જુદી જુદી ભૌતિક પરિસ્થિતિઓમાં ચુંબકીયક્ષેત્રના માનના ક્રમ

ભૌતિક પરિસ્થિતી	$B$ નું માન(ટેસ્લામાં)
ન્યૂટ્રોન તારાની સપાટી	$10^{8}$
કોઈ પ્રયોગશાળામાં મહતમ ક્ષેત્રનું મૂલ્ય	$1$
નાના લંબચોરસ ચુંબક $(Bar Magnet)$ની પાસે	$10^{-2}$
પૃથ્વીની સપાટી પર	$10^{-5}$
મનુષ્યના ચેતાંતંતું	$10^{-10}$
તારાઓ વચ્ચેના અવકાશમાં	$10^{-12}$