- Home
- Standard 9
- Science
નીચેના કોષ્ટકમાં એક વસ્તુની ગતિ માટે સમય અને અંતરનાં મૂલ્યો દર્શાવ્યાં છે :
સમય સેકન્ડમાં | અંતર મીટરમાં |
$0$ | $0$ |
$1$ | $1$ |
$2$ | $8$ |
$3$ | $27$ |
$4$ | $64$ |
$5$ | $125$ |
$6$ | $216$ |
$7$ | $343$ |
$(a)$ તેના પ્રવેગ વિશે તમે શું અનુમાન કરશો ? શું તે અચળ છે, વધે છે, ઘટે છે કે શૂન્ય છે ?
$(b)$ વસ્તુ પર લાગતાં બળ વિશે તમે શું અનુમાન કરશો ?
Solution
$(a) $ આપેલા ટેબલ પરથી વસ્તુનો પ્રારંભિક વેગ $u = 0$ છે.
ગતિના બીજા સમીકરણ પરથી
$s=u t+\frac{1}{2} a t^{2}$ માં $u = 0$
$\therefore \quad s=\frac{1}{2} a t^{2}$
$\therefore \quad 2 s=a t^{2}$
$\therefore \quad a=\frac{2 s}{t^{2}}$
પ્રથમ સેકન્ડમાં ${a_1} = \frac{{2 \times 1}}{{{{(1)}^2}}} = \frac{2}{1}$
$ = 2\,m{s^{ – 2}}$
પ્રથમ $2$ સેકન્ડમાં $=a_{2}=\frac{2 \times 8}{(2)^{2}}=\frac{16}{4}=4\, ms ^{-2}$
પ્રથમ $3$ સેકન્ડમાં $=\frac{2 \times 27}{(3)^{2}}=\frac{54}{9}=6\, ms ^{-2}$
પ્રથમ $4$ સેકન્ડમાં $=\frac{2 \times 64}{(4)^{2}}=\frac{128}{16}=8 \,ms ^{-2}$
પ્રથમ $5$ સેકન્ડમાં $=\frac{2 \times 125}{(5)^{2}}=\frac{250}{25}=10 \,ms ^{-2}$
પ્રથમ $6$ સેકન્ડમાં $=\frac{2 \times 216}{(6)^{2}}=\frac{432}{36}=12 \,ms ^{-2}$
પ્રથમ $7$ સેકન્ડમાં $=\frac{2 \times 343}{(7)^{2}}=\frac{686}{49}=14\, ms ^{-2}$
ઉપરની ગણતરી પરથી કહી શકાય કે સમાન સમયમાં પ્રવેગનો વધારો સમાન છે, તેથી પ્રવેગ વધે છે.
હા, પ્રવેગ અચળ છે.
$(b)$ $F = ma$ માં દળ સમાન છે.
$\therefore \quad F \propto a$ માં પ્રવેગ એ સમય સાથે વધે છે તેથી બળ પણ સમય સાથે વધે છે.