5. THE FUNDAMENTAL UNIT OF LIFE
hard

શા માટે લાયસોઝોમ્સને આત્મઘાતી કોથળીઓ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે ? 

Option A
Option B
Option C
Option D

Solution

કોષનું ઉત્સર્ગ દ્રવ્ય કે કચરાને ત્યજતા તંત્રના પ્રકાર તરીકે લાયસોઝોમ્સ છે. કોઈ પણ વિદેશી દ્રવ્ય તેમજ તૂટેલી કોષીય અંગિકાઓનું પાચન કરીને તેના પૂર્ણ કોષને સ્વચ્છ રાખવામાં લાયસોઝોમ્સ મદદરૂપ થાય છે.

બૅક્ટેરિયા, ખોરાક જૂની અંગિકાઓ જે નાશ થવાને આરે હોય તેનું લાયસોઝોમ્સ વિઘટન કરે છે અને નાના ટુકડાઓમાં ફેરવે છે. 

લાયસોઝોમ્સ પાચન કરી શકે છે. કારણ કે તેના પાચન માટેના સક્રિય ઉત્સેચકો ધરાવે છે કે જે બધા કાર્બનિક દ્રવ્યને તોડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

કોષીય ચયાપચય દરમિયાન વિક્ષેપ સર્જાતા લાયસોઝોમ્સ પોતાના જ કોષનું પાચન કરી નાંખે છે. ઉદાહરણ તરીકે કોષ જયારે ઈજાગ્રસ્ત બને ત્યારે લાયસોઝોમ્સ તૂટે છે અને તે પોતાના જ ઉત્સેચકો દ્વારા પોતાના જ કોષનું પાચન કરી નાંખે છે. આથી લાયસોઝોમ્સને કોષની ‘આત્મઘાતી કોથળીઓ' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

સંરચનાકીય લાયસોઝોમ્સ આવરિત પટલીય કોથળીઓ જેવી રચના છે કે જે પાચિત ઉત્સેચકો ધરાવે છે. આ ઉત્સેચકો કણિકામય અંતઃકોષરસજાળ દ્વારા નિર્માણ પામે છે.

Standard 9
Science

Similar Questions

નીચેનો આસૃતિનો પ્રયોગ કરો :

બટાટાને લઈને તેની છાલ સહિત ચાર ટુકડા કરો અને બટાટાના કપ્સ તેને ખોતરીને બનાવો. આમાંનો એક બટાટાનો કપ બાફેલા બટાટાનો બનાવો. પ્રત્યેક બટાટાના કપને પાણી ભરેલ પાત્રમાં મૂકો.

$(a)$ કપ $A$ ને ખાલી રાખો.

$(b)$ કપ $B$ માં એક ચમચી શર્કરા મૂકો.

$(c)$ કપ $C$ માં એક ચમચી મીઠું મૂકો.

$(d)$ કપ $D$ માં જે ઉકાળેલો કે બાફેલા બટાટાનો કપ છે તેમાં એક ચમચી શર્કરા મૂકો.

આ ચારેય કપને બે કલાક માટે રહેવા દો. ત્યાર બાદ આ ચારેય બાફેલા બટાટાના કપ્સને અવલોકિત કરો અને નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો : 

$(i)$ શા માટે કપ $B$ અને $C$ માં ખાલી જગ્યામાં પાણી એકઠું થાય છે ? સમજાવો.

$(ii)$ શા માટે બટાટાનો કપ $A$ આ પ્રયોગ માટે આવશ્યક છે ?

$(iii)$ કપ $A$ અને $D$ માં ખાલી જગ્યામાં પાણી શા માટે એકઠું થતું નથી ? સમજાવો. 

medium

Start a Free Trial Now

Confusing about what to choose? Our team will schedule a demo shortly.